"Δειλοί, οἳ τὸ φυσικῶς ἀσελγαίνειν οὐκ ἔχοντες, ᾧ δύνανται μόνον, τῇ γλώσσῃ πορνεύουσι"
(Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)
ΣΧΟΛΙΟ salpismazois.blogspot:
Και η παρακάτω ανάρτηση αφιερωμένη με αγάπη σε όσους βρέθηκαν χωρίς να το καταλάβουν στην "απέναντι όχθη", στην όχθη της ΑΙΡΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ. Και επίσης αφιερωμένη σε όσους, ιδία Ιεράρχας, κατεχόμενοι εκ του φόβου, ΔΕΝ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ. Ας πάρουν μαθήματα από τον Μέγα Βασίλειο. Εμείς πάντως "ΤΗΝ ΟΔΟΝ ΤΗΣ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΩΜΕΝ"
Εκείνοι ας σκεφθούν τι θα πουν στον Δικαιοκρίτη, όταν τους καλέσει....
π. Φώτιος Βεζύνιας.
Πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε, ιδιαίτερα οι κληρικοί, σε εποχή αιρέσεων.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΤΑΦΙΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Ομιλεί ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Θεόδωρος Ζήσης.
Από όλα τα όσα μας παρουσιάζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον θαυμάσιο Επιτάφιό του λόγο στον Μέγα Βασίλειο, έχω επιλέξει σήμερα [εκείνα] τα οποία και εμένα ξανά με εντυπωσίασαν και ελπίζω και πως σε εσάς θα ξανακάνουν εντύπωση, σε σχέση με το πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε, ιδιαίτερα οι κληρικοί, σε εποχή αιρέσεων.
Από όλα τα όσα μας παρουσιάζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον θαυμάσιο Επιτάφιό του λόγο στον Μέγα Βασίλειο, έχω επιλέξει σήμερα [εκείνα] τα οποία και εμένα ξανά με εντυπωσίασαν και ελπίζω και πως σε εσάς θα ξανακάνουν εντύπωση, σε σχέση με το πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε, ιδιαίτερα οι κληρικοί, σε εποχή αιρέσεων.
Υπήρχε τότε ο Αρειανισμός ο οποίος ταλαιπώρησε την Εκκλησία πολλές δεκαετίες, έναν αιώνα περίπου. Όλος ο τέταρτος αιώνας ταλαιπωρήθηκε από την αίρεση του Αρείου. Και υπάρχει και σήμερα μία πολύ μεγάλη αίρεσις την οποία πολλοί δεν ξέρουν.
Υπάρχει η αίρεσις του Οικουμενισμού, η παναίρεσις του Οικουμενισμού. Δεν θα σας αναλύσω τώρα σε τι συνίσταται αυτή η παναίρεσις του Οικουμενισμού, θα σας πω μόνο πως επί πολλά χρόνια αγωνίζονται πολλοί Άγιοι Πατέρες και Άγιοι άνδρες εναντίον αυτής της αιρέσεως του Οικουμενισμού, όπως αγωνιζόταν τότε και ο Μέγας Βασίλειος εναντίον της αιρέσεως του Αρείου.
Παρά ταύτα όμως, αυτήν την παναίρεση του Οικουμενισμού πολλοί την προστατεύουν. Την προστατεύουν οι ισχυροί της γης, η νέα τάξις των πραγμάτων και την προστατεύουν και πολλοί εκκλησιαστικοί ηγέτες, Πατριάρχες, Αρχιεπίσκοποι, Μητροπολίτες. Και υπάρχει και ένας αριθμός Χριστιανών οι οποίοι αγωνιζόμαστε εναντίον αυτής της αιρέσεως του Οικουμενισμού. Δεν φιλοδοξούμε να δρέψουμε δάφνες που έδρεψε τότε ο Μέγας Βασίλειος, ούτε να τον μιμηθούμε σε όλα. Απλώς, από το παράδειγμά του παίρνουμε θάρρος. Διότι αν τότε ο αυτοκράτωρ Ουάλης έδωσε εντολή να πιεστεί, να εκβιαστεί, να εξοριστεί, να εξουθενωθεί ο Μέγας Βασίλειος, να απειληθεί, και ανέλαβε αυτό το έργο ένας ύπαρχος, ένας πρωθυπουργός, ο Μόδεστος, το ίδιο γίνεται και σήμερα. Δεν υπάρχουν αυτοκράτορες σήμερα, υπάρχουν όμως Πατριάρχες και πολλοί από τους Πατριάρχες δίνουν εντολή στους νέους υπάρχους τους, τους Μητροπολίτες:ταλαιπωρήστε, διώξτε, συκοφαντήστε, δυσφημίστε, πιέστε αυτούς οι οποίοι αγωνίζονται εναντίον της αιρέσεως του Οικουμενισμού.
Για να δούμε τι έκανε ο Μέγας Βασίλειος; Υπεχώρησε σ’ αυτές τις απειλές και σ’ αυτούς τους εκβιασμούς; Και πως συμπεριφέρθηκε τότε και ο λαός ο πιστός σ’ αυτές τις απειλές εναντίον του Μεγάλου Βασιλείου; Δεν υπάρχει πολύς καιρός για να σας πω πως συμπεριφέρθηκε ο λαός, αλλά διηγείται ο Μέγας Γρηγόριος, ότι σε μία περίπτωση οδήγησαν τον Μέγα Βασίλειο σε δικαστήριο και τον κατηγόρησαν για κάποιες κατηγορίες ασύστατες. Ξεσηκώθηκε ο λαός της Καισαρείας και με πέτρες πήγαν μπροστά στο δικαστήριο και ανάγκασαν τον δικαστή, τον πρόεδρο του δικαστηρίου, να βγει έξω γονατιστός και να πέσει στα πόδια του Μεγάλου Βασιλείου και να λέει, σώσε με θα με σκοτώσουν, θα με σκοτώσει ο λαός, ο αγανακτισμένος για αυτούς τους διωγμούς εναντίον του Μεγάλου Βασιλείου.
Μας λέει λοιπόν εδώ... ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο πιστός φίλος του Μεγάλου Βασιλείου -στην πραγματοποίηση των γεγονότων αυτών ήταν παρών ο ίδιος ο Άγιος Γρηγόριος- μας διηγείται εξ αυτοψίας και αυτηκοΐας τα εξής.
Όταν, λέει, ο Μέγας Βασίλειος τακτοποίησε τα της επισκοπής του, αφού έγινε επίσκοπος το 370 και τα τακτοποίησε όλα μέσα στην επισκοπή του, περι νοεῖ τι τῇ διανοίᾳ μεῖζον καὶ ὑψηλότερον, σκέφτεται, λέει, με το νου του κάτι πολύ υψηλότερο...
Και ποιο είναι αυτό το μείζον και υψηλότερον;
Ενώ όλοι οι άλλοι, λέει, οι πολλοί και οι επίσκοποι κοιτάζουν να τακτοποιήσουν μόνο τα πράγματα αυτά που είναι γύρω τους, στην επισκοπή τους, Τῶν γὰρ ἄλλων ἁπάντων τὸ ἐν ποσὶ μόνον ὁρώντων, καὶ τὸ κατ᾿αὐτοὺς ὅπως ἀσφαλῶς ἕξει λογιζόμενων και κοιτάζουν πως τα δικά τους πράγματα θα είναι σε ασφάλεια μόνο, η επισκοπή τους τα δικά τους πνευματικά παιδιά, εκεί να είναι όλα καλά και ήρεμα, περαιτέρω δ᾿ οὐπροϊόντων, και πιο εκεί δεν πηγαίνουν. Εκεί, να καλοπερνούν ήσυχα.
οὐδέ τι μέγα καὶ νεανικόν, ἢ ἐννοῆσαι, ἢ καταπράξασθαι δυναμένων· Και δεν μπορούν αυτοί που κοιτάζουν τα πόδια τους μόνο, δεν μπορούν να κάνουν τίποτε νεανικό, νεαρό, δυνατό, ούτε μεγάλο. Και ο Μέγας Βασίλειος μολονότι, λέει, σωματικά ήταν μέτριος, ἐν τούτοις οὐμετριάζει· σ’ αυτά δεν μετριάζει.
Τι έκανε λοιπόν; ἀλλ᾿ ὑψοῦ τὴν κεφαλὴν διάρας, σήκωσε ψηλά το κεφάλι του καὶ κύκλῳ τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα περιαγαγών, και το όμμα της ψυχής του το γύρισε σε όλη την οικουμένη, πᾶσαν εἴσω ποιεῖται τὴνοἰκουμένην, ὅσην ὁ σωτήριος λόγος ἐπέδραμεν. Παίρνει μέσα του, περιλαμβάνει, όλη την οικουμένη στην οποία είχε διαδοθεί ο Χριστιανισμός.
Και βλέποντας, λέει, την κληρονομιά του Θεού, την Εκκλησία, να βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση από την αίρεση του Αρείου, καὶ πάθεσι … τὸἅγιον ἔθνος, τὸ βασίλειον ἱεράτευμα, … εἴς τε μυρίας δόξας καὶπλάνας διεσπασμένον· που είχε διασπαστεί σε μύριες αιρέσεις και σε μύριες πλάνες –Ομοιουσιανοί, Όμοιοι, Πνευματομάχοι, αιρέσεις, κακό, και τώρα είμαστε διασπασμένοι σε πάρα πολλές μερίδες- αυτήν λοιπόν την άμπελον του Θεού, λέει, έβλεπε έναν άγριο αγριόχοιρο ταύτην πονηρῷ καὶἀγρίῳ συῒ τῷ διαβόλῳ λελυμασμένην· ένας άγριος αγριόχοιρος, λέει, ο διάβολος, μπήκε μέσα στην Εκκλησία και κατέστρεφε την άμπελον της Εκκλησίας, οὐκ αὔταρκες ὑπο λαμβάνει θρηνεῖν ἡσυχῆ τὸ πάθος, δεν θεωρούσε πως είναι αρκετό να καθίσει μόνος του ήσυχα και να θρηνεί για την κατάσταση αυτή.
Και προσέξτε, γιατί γι’ αυτό γινόμαστε αντικείμενο κριτικής. οὐκ αὔταρκες ὑπολαμβάνει θρηνεῖν ἡσυχῆ τὸ πάθος καὶ πρὸς Θεὸν μόνον αἴρειν τὰς χεῖρας, και απλώς να προσεύχεται. Γιατί πολλοί από τους πνευματικούς λένε σήμερα, ‘προσευχηθείτε, προσευχηθείτε, προσευχηθείτε, καθίστε ήσυχα εσείς’. οὐκ αὔταρκες ὑπολαμβάνειθρηνεῖν ἡσυχῆ τὸ πάθος καὶ πρὸς Θεὸν μόνον αἴρειν τὰς χεῖρας, και να προσεύχεται μόνο στον Θεό, καὶ παρ᾿ ἐκείνου τῶν κατεχόντων κακῶν λύσιν ζητεῖν, και να ζητάει από το Θεό να λύσει τα κακά της αιρέσεως, δεν το θεωρούσε αυτό αρκετό, αὐτὸς δὲ καθεύδειν· και αυτός να κοιμάται. Κοιμούνται, κοιμούνται, κοιμούνται, η πλειονότης των Αρχιερέων και των Ιερέων κοιμούνται, κάνουν τα δικά τους εκεί γύρω τους. Κοιμούνται κι εμείς προσευχόμαστε.
ἀλλά τι καὶ βοηθεῖν καὶ παρ᾿ ἑαυτοῦ συνεισφέρειν ᾤετο δεῖν. Αλλά θεώρησε πως πρέπει και αυτός να βοηθήσει σε κάτι και να συνεισφέρει ο ίδιος. Διότι, λέει, η συμφορά της αιρέσεως είναι κοινή, είναι μεγάλη, έχει εξαπλωθεί παντού και αυτή η συμφορά πιάνει όλους και πρέπει να φροντίσουμε γι’ αυτό το κοινό κακό. Αυτό το κοινό κακό, την αίρεση του Αρείου, να την τι θασεύσουμε.
Όταν λοιπόν τα εννόησε, λέει, αυτά, ὁ τοῦ κοινοῦ κηδεμὼν καὶ προστάτης, τι έκανε;
οὐδὲ νυσταγμὸν τοῖς βλεφάροις· προσεδαπάνα τὸ λειπόμενον τῶν σαρκῶν ταῖς φροντίσιν,ἕως εὕρῃ τοῦ κακοῦ λύσιν· έλιωνε το σώμα του για να βρει λύση του κακού της αιρέσεως. ἐπιζητεῖ θείαν βοήθειαν ἢ ἀνθρωπίνην, και ζητάει και τη θεία βοήθεια ή την ανθρώπινη βοήθεια, η οποία θα σταματήσει αυτήν την πυρκαγιά.
Και λέει τι ζητάει. Ἓν μὲν οὖν ἐκεῖνο ἐπινοεῖ καὶ λίαν σωτήριον. Το πρώτο, λέει, που αποφάσισε να κάνει εναντίον της αιρέσεως, ποιο ήταν; λογογραφεῖ τὴν εὐσέβειαν καὶ ἀντιθέτοις πάλαις καὶ μάχαις τὸπολὺ τῶν αἱρετικῶν ἀποκρούεται θράσος· εν πρώτοις γράφει εναντίον της αιρέσεως, γράφει λόγους όπως γράφουνε και σήμερα πολλοί. λογογραφεῖ τὴν εὐσέβειαν: αυτή είναι η Ορθοδοξία, αυτή είναι η πίστις μας. Κι ας διαφωνούνε οι αιρετικοί …
Και το δεύτερο που κάνει τι είναι; Δεύτερον, προσετίθει τῷ λόγῳ καὶ τὴν ἐκτοῦ πράττειν ἐπικουρίαν· δεν αρκέσθηκε μόνο στο να γράφει. Και να σας πω κιόλας εδώ ότι οι αυστηρότεροι ημών μας κατηγορούν ότι λέμε, λέμε, λέμε, λέμε, κι είμαστε χαρτοπολεμιστές, κάνουμε χαρτοπόλεμο δεν κάνουμε τίποτε στην πράξη, είμαστε χαρτοπολεμιστές, εμείς οι οποίοι λέμε εναντίον του οικουμενισμού. … Κάνουν πολύ μεγάλο λάθος. Τι έκανε ο Μέγας Βασίλειος στην πράξη; Ποια είναι η πράξις, πως την παρουσιάζει εδώ ο Μέγας Γρηγόριος;
…τοῖς μὲν ἐπιδημῶν, πρὸς δὲ τοὺς πρεσβεύων, τοὺς δὲ καλῶν,νουθετῶν, ἐλέγχων, ἐπιτιμῶν, ἀπειλῶν, ὀνειδίζων, .. Άλλους τους επισκεπτόταν, άλλους τους ήλεγχε, έτρεχε εδώ, έτρεχε εκεί, σε συνέδρια, σε χώρες κτλ. Να ποια είναι η πράξη.
Και τι είναι ανάγκη να σας πω, απ’ τα πολλά που έκανε ο Μέγας Βασίλειος; Και αρχίζει εδώ ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος να μας διηγείται τι έγινε με τον Ουάλη και με τον Μόδεστο.
Είναι φοβερό κείμενο αυτό, για όλες τις εποχές.
Τί τἆλλα χρὴ λέγειν; Ήλθε λοιπόν προς εμάς ο χριστομάχος βασιλεύς και τύραννος της πόλεως, μετὰ πλείονος τῆς ἀσεβείας καὶ θερμοτέρας τῆς παρατάξεως, ήλθε να αντιπαραταχθεί ο Ουάλης αλλά δεν γνώριζε προς ποιόν πάει να αντιπαραταχθεί, που ήταν ισχυρότερός του. Και λέει ότι, ενώ τους είχε καταστρέψει όλους, τους είχε πείσει όλους τους επισκόπους, πάντας … καταστρεψάμενον τῷ κράτει τῆς ἀσεβείας, με τη δύναμη του κράτους του, τους είχε κάνει να υποκύψουν όλοι, καὶ χειρωσάμενον πᾶν τὸ προστυχόν, και αφού αιχμαλώτισε ό,τι βρήκε μπροστά του, όλους τους εκκλησιαστικούς ηγέτες, ἑνὸς ἀνδρὸς καὶ μιᾶς πόλεωςἥττω ὀφθῆναι, εν τούτοις μπροστά σε έναν άντρα και σε μία πόλη την Καισάρεια φάνηκε κατώτερος. Μόνο την Καισάρεια και τον Μέγα Βασίλειο δεν μπόρεσε [να καταλάβει] ο Ουάλης ο Αρειανός. Τώρα ο Οικουμενισμός τα κατέλαβε όλα, Πατριάρχες, Αρχιεπίσκοποι, Μητροπολίται, Επίσκοποι. Τα έχουν καταλάβει όλα. …
Και τι έγινε με τον Ουάλη; Αφού, προηγουμένως, λέει, έκανε πολλά δικά του νεανιεύματα, και εξόρισε, και φυλάκισε τους ιερείς κτλ. και διηγείται εδώ τι έκανε τους ιερείς. Εδώ υπάρχει πληροφορία ότι 80 ιερείς αντιθέτους της αιρέσεως -ποιος τα παθαίνει σήμερα αυτά;- αντιαρειανούς Ορθοδόξους, τους έβαλε μέσα σε ένα πλοίο και τους έκαψε μέσα στη θάλασσα. Τρομοκράτησε τον κόσμο ο Ουάλης, η αίρεση του Αρειανισμού, τους έκαψε μέσα στη θάλασσα. Ήρθε λοιπόν εδώ και αφού όλους, λέει, τους ενίκησε, ἐπὶ τὴν ἄσειστον καὶ ἀνεπηρέαστον τήνδε τῶν ἐκκλησιῶνμητέρα ὡς δουλωσόμενος ὥρμησε, ήρθε κι εδώ στην αδούλωτη μητέρα της Καισαρείας για να την υποτάξει, καὶ τὸν λειπόμενον ἔτι μόνον ζωτικὸν σπινθῆρατῆς ἀληθείας· Δες τε, είχε υπολειφθεί στην Καισάρεια ένας σπινθήρας της αληθείας. Είχε πεθάνει ο Μέγας Αθανάσιος λίγο νωρίτερα και είχε μείνει εναντίον του Αρειανισμού μόνο ο Μέγας Βασίλειος. …
Αλλά αμέσως κατάλαβε ότι κακῶς βουλευσάμενος, κακά σχέδια είχε. Ὡς γὰρ βέλος ἰσχυροτέρῳ προσπεσὸν ἀπεκρούσθη, καὶ ὡς κάλως ῥαγεὶς ὑπεχώρησε, γιατί σαν βέλος που πέφτει πάνω σε ένα πιο σκληρό αντικείμενο και λυγίζει και σπάζει, έτσι έγινε και ο Ουάλης που έπεσε εναντίον του Μεγάλου Βασιλείου.
Και λέει εδώ ο Άγιος Γρηγόριος, πρέπει να θαυμάσουμε τους αγώνες τούτου, τι υπέστη, τὰςπροσβολάς, τὰς ὑποσχέσεις, τὰς ἀπειλάς, τοὺς ἐκ τοῦ δικαστικοῦτάγματος προσπεμπομένους αὐτῷ, του έστελνε δικαστάς να τον φοβερίσουν, καὶπείθειν ἐπιχειροῦντας, -ξέρετε πόσοι μου τηλεφωνούν τώρα εμένα και μου λένε, πάτερ Θεόδωρε μήπως κάνετε λάθος; Για σκεφτείτε το. Και έρχονται και πάρα πολλοί και μου λένε αυτό και μου λένε εκείνο και άλλοι απειλούν και άλλοι εκφοβίζουν και άλλοι εκβιάζουν;- τοὺς ἐκ τοῦστρατιωτικοῦ, τοὺς ἐκ τῆς γυναικωνίτιδος, ακόμη και γυναίκες που έστελναν, και όχι μόνο, κάνει κι έναν υποτιμητικό χαρακτηρισμό εδώ, αυτών των δειλών ανδρών, αυτά τα ανδράκια που κάνουν τον άνδρα και δεν είναι άνδρες, τοὺς ἐν γυναιξὶν ἄνδρας καὶ ἐν ἀνδράσι γυναῖκας, τοὺς τοῦτο μόνον ἀνδρικοὺς τὴν ἀσέβειαν, οι οποίοι σ’ αυτό μόνο είναι μόνο άνδρες, την ασέβεια, όλα τους τα άλλα είναι γυναικεία, δειλοί, οἳ τὸ φυσικῶς ἀσελγαίνειν οὐκ ἔχοντες, ᾧ δύνανταιμόνον, τῇ γλώσσῃ πορνεύουσι, οι οποίοι επειδή, οι ομοφυλόφιλοι οι θηλυπρεπείς, επειδή δεν μπορούν φυσικώς να φανούν άνδρες πορνεύουν με τη γλώσσα, είναι φλύαροι όλοι αυτοί...
Έστειλε λοιπόν, λέει, και τον ύπαρχο, τον Μόδεστο, στον Μέγα Βασίλειο. Πώς, λέει, να σας διηγηθώ την θρασύτητα του επάρχου; ἢ τὴν τοῦἀνδρὸς [του Μεγάλου Βασιλείου] πρὸς αὐτὸν μετὰ συνέσεως ἔνστασιν.Πως αντέδρασε ο Μέγας Βασίλειος με σύνεση.
Του λέει λοιπόν ο Μόδεστος.
Τι θέλεις εσύ Βασίλειε και τολμάς να αντιταχθείς εναντίον τόσης εξουσίας και δυνάμεως, εναντίον του αυτοκράτορος και μόνος απ’ όλους τους άλλους να απαυθαδιάζεις; καὶ μόνον τῶν ἄλλων ἀπαυθαδιάζεσθαι;
Τι εννοείς του λέει ο Μέγας Βασίλειος. Τοῦ χάριν, ὁ γεννάδας φησί, καὶτίς ἡ ἀπόνοια; Ποια είναι η ανοησία μου; Δεν καταλαβαίνω τι μου λες.
Γιατί δεν έχεις την ίδια πίστη, Ὅτι μὴ τὰ βασιλέως θρησκεύεις, δεν πιστεύεις στον Αρειανισμό, φησί, τῶν ἄλλων ἁπάντων ὑποκλιθέντων καὶἡττημένων. Εσύ μόνο δεν υποτάσσεσαι στον αυτοκράτορα, όλοι οι άλλοι υποκλίθηκαν.
Απαντά ο Μέγας Βασίλειος. Αυτά, την αίρεση, δεν τα θέλει ο δικός μου βασιλιάς. Οὐ γὰρ ταῦτα, ἔφη, βασιλεὺς ὁ ἐμὸς βούλεται, οὐδὲ κτίσμα τιπροσκυνεῖν ἀνέχομαι, Θεοῦ τε κτίσμα τυγχάνων καὶ θεὸς εἶναι κεκελευσμένος. Γιατί ο Άρειος δίδασκε πως ο Χριστός είναι κτίσμα. Εγώ θα προσκυνώ ένα κτίσμα όπως διδάσκετε όλοι εσείς;
Κι εμείς, του λέει ο Μόδεστος, πως σου φαινόμαστε; Ή δε μας δίνεις σημασία σε αυτά τα οποία σου δίνουμε εντολή; Και δεν σου φαίνεται ότι σε συμφέρει να είσαι μαζί μας; Τί δαί; Οὐ μέγα σοι τὸ μεθ᾿ ἡμῶν τετάχθαι καὶκοινωνοὺς ἔχειν ἡμᾶς; Να είσαι μαζί μας και να έχεις κοινωνία μαζί μας;
Λέει ο Μέγας Βασίλειος. Ασφαλώς, σε εσάς τους επιφανείς πρέπει να αποδίδουμε, αλλά δεν είστε τιμιότεροι από τον θεό, οὔπω δὲ Θεοῦτιμιώτεροι. Καὶ τὸ κοινωνοὺς ἔχειν, μέγα μέν· ...ἀλλ᾿ ὡσεί τιναςἄλλους τῶν ὑφ᾿ ἡμῖν τεταγμένων· οὐ γὰρ προσώποις τὸνχριστιανισμόν, ἀλλὰ πίστει χαρακτηρίζεσθαι. Θέλουμε να έχουμε επικοινωνία μαζί σας, αλλά όχι επειδή είστε εξουσιασταί, διότι ο Χριστιανισμός δεν λαμβάνει υπόψη τα πρόσωπα.
Τότε, λέει, ο έπαρχος κινήθηκε από μεγάλο θυμό, ζέσαι τε πλέον τῷ θυμῷκαὶ τῆς καθέδρας ἐξαναστῆναι καὶ τραχυτέροις πρὸς αὐτὸν χρήσασθαιλόγοις. Σηκώθηκε από το κάθισμά του και χρησιμοποίησε πολύ σκληρά λόγια. Δεν φοβάσαι την εξουσία;
Και λέει ο Μέγας Βασίλειος, γιατί, τι θα πάθω από την εξουσία; Μὴ τίγένηται, μὴ δὲ τί πάθω;
Θα πάθεις αυτά που μπορεί η δική μου εξουσία να σου υποβάλει.
Τίνα ταῦτα; του λέει ο Μέγας Βασίλειος. Ποιά; Γνώρισέ τα μας. Δήμευση; Εξορία; Βασάνους; Θάνατον; Μπορείς με κάτι άλλο να μας απειλήσεις; Από αυτά κανένα δεν με εγγίζει.
Και είπε τότε ο έπαρχος. Πως δεν σε εγγίζει;
Διότι, λέει ο Μέγας Βασίλειος, ως προς τη δήμευση δεν με νοιάζει, δεν έχω τίποτε, τι θα δημεύσεις; Δεν έχω τίποτε παρά μόνο αυτά τα τρίχινα ράσα που φοράω και μερικά βιβλία. ἐν οἷς ὁ πᾶς ἐμοὶ βίος· αυτό που φορώ μόνο, το τρίχινο ράσο και τα βιβλία μου, αυτή είναι η περιουσία μου. Τι θα μου δημεύσεις;
Εξορία; Τί ωραία απάντηση!, ὁ μηδενὶ τόπῳ περιγραπτός, που εγώ δεν περιγράφομαι σε κάποιον τόπο. Λέει, καὶ μήτε ταύτηνἔχων ἐμήν, ούτε αυτή τη γη στην οποία κατοικώ την έχω δική μου. Δική μου είναι; ἣν οἰκῶ νῦν, καὶ πᾶσαν ἐμήν, άλλά και όλος ο κόσμος και όλη η γη είναι δική μου, εἰς ἣν ἂν ῥιφῶ· μᾶλλον δὲ όχι δική μου τοῦ Θεοῦ πᾶσαν, οὗ πάροικος ἐγὼ καὶ παρεπίδημος·
Όταν λοιπόν τα άκουσε αυτά ο έπαρχος κατεπλάγην. Κανένας, λέει, μέχρι τώρα δε μου μίλησε έτσι. Οὐδείς, φάναι, μέχρι τοῦ νῦν οὕτως ἐμοὶδιείλεκται καὶ μετὰ τοσαύτης τῆς παρρησίας...
Και απήντησε ο Μέγας Βασίλειος. Οὐδὲ γὰρ ἐπισκόπῳ ἴσως … ἐνέτυχες, δεν σου μίλησε κανένας γιατί δεν συνάντησες αληθινό επίσκοπο… Φανταστείτε τους επισκόπους τους περισσοτέρους να αντιδρούν στον Οικουμενισμό και στον Πατριάρχη και στους άλλους, οι οποίοι θέλουν να μας επιβάλουν τον Οικουμενισμό, την αίρεση του Οικουμενισμού. Δεν αντιδράει κανένας. Και λέει, μα δεν είναι επίσκοποι αυτοί: Οὐδὲ γὰρ ἐπισκόπῳ… ἐνέτυχες, ἢ πάντως ἂν τοῦτονδιειλέχθη τὸν τρόπον, ὑπὲρ τοιούτων αγωνιζόμενος, γιατί αν ήταν αληθινός επίσκοπος θα φερόταν όπως σου φέρομαι εγώ.
Και του λέει -φοβερό αυτό-, μάθε λοιπόν ύπαρχε ότι ως προς τα άλλα εμείς οι Χριστιανοί είμαστε επιεικείς και ταπεινοί, οὗ δὲ Θεὸς τὸ κινδυνευόμενον καὶ προκείμενον, τἆλλαπεριφρονοῦντες, πρὸς αὐτὸν μόνον βλέπομεν. Αν όμως κινδυνεύει η πίστη μας, κοιτάζουμε μόνο να σώσουμε την πίστη μας. Πῦρ δὲ καὶ ξίφος καὶ θῆρες καὶ οἱ τὰς σάρκαςτέμνοντες ὄνυχες, τρυφὴ μᾶλλον ἡμῖν εἰσιν ἢ κατάπληξις. Και άμα θέλεις ύβριζε, απείλησε, κάνε ό,τι θέλεις για να απολαύσεις την εξουσία σου. Ἀκουέτω ταῦτα καὶ βασιλεύς, του λέει, και να πας να τα πεις και στο βασιλιά.
Να πάτε να τα πείτε και στον Πατριάρχη, εσείς οι οποίοι μας απειλείτε και μας εκβιάζετε. Δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε. Πώς να υποχωρήσουμε αν τιμούμε τους Αγίους; Δεν τους τιμάτε τους Αγίους, δεν τους ακολουθείτε τους Αγίους. Να πάτε να πείτε στον Πατριάρχη ότι δεν περνούνε οι απειλές σας, γιατί εκείνος σας εξωθεί εναντίον των αγωνιστών της Ορθοδοξίας.
Όταν λοιπόν τα άκουσε αυτά ο ύπαρχος, λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, πήγε στο βασιλιά και τι του είπε: Ἡττήμεθα, βασιλεῦ … τοῦ τῆσδεπροβεβλημένου τῆς Ἐκκλησίας. Κρείττων ἀπειλῶν ὁ ἀνήρ...Νικηθήκαμε βασιλιά μου, αυτός ο άνδρας είναι πιο ψηλός από τις απειλές, δεν υπολογίζει απειλές, πειθοῦς ἰσχυρότερος. Δεν πείθετε από τα δικά μας ταλόγια. Ἄλλον δεῖ τινα πειρᾶν τῶν ἀγενεστέρων, τοῦτον δὲ ἢ βιάζεσθαιφανερῶς, ἢ μὴ προσδοκᾶν εἴξειν ταῖς ἀπειλαῖς. Να μην περιμένουμε να υποχωρήσει στις απειλές.
Και αποφάσισε τότε ο βασιλεύς, θαύμασε αυτήν [την αρετή του ανδρός] και αποφάσισε να πάει ο ίδιος στην Καισάρεια. Όταν πήγε στην Καισάρεια και είδε την ευταξία μέσα στο Ναό με τον Μέγα Βασίλειο να ιερουργεί. Αποφάσισε και ο ίδιος, Αρειανός ων, να προσφέρει κάποιο δώρο, να πάει κάποια προσφορά. Βασιλιάς, πιστός όμως. Και κάτι συνέβη εκεί, ένα θαυμαστό πράγμα την ώρα που πήγε να προσφέρει μες στο Ιερό το πρόσφορο και τα δώρα του, λιποθύμησε και έπεσε. Πήγε κάποιος από το Ιερό και τον σήκωσε και τόσο πολύ θαύμασε λέει ό,τι του συνέβη ώστε ζήτησε από τον Μέγα Βασίλειο να τον συγχωρήσει και σταμάτησε τον πόλεμο εναντίον της Εκκλησίας προσωρινά.
Αυτό το οποίο θέλω να πω τελειώνοντας, είναι κάτι πολύ σημαντικό.Προσωρινά σταμάτησε τον πόλεμο εναντίον της Εκκλησίας και τον σταμάτησε διότι του συνέβη και κάτι στο σπίτι του. Αρρώστησε ένα παιδί του. Ο παίς λοιπόν αυτός από τον πυρετό ήταν ετοιμοθάνατος. Ὁ γὰρπατάξας Αἰγύπτου τὰ πρωτότοκα, τραχυνομένης κατὰ τοῦ Ἰσραήλ,οὗτος καὶ τὸν παῖδα τοῦ βασιλέως θραύει νόσου πληγῇ·... Ο Θεός, για να σταματήσει τον έπαρχο από το να διώκει την Ορθοδοξία, έκανε να αρρωστήσει το παιδί του. Και δες τε τώρα. Ἐκεῖθεν τὸ γράμμα τῆς ἐξορίας, ἐντεῦθεν τὸ δόγμα τῆςἀρρωστίας·... Από τη μια πλευρά το έγγραφο για την εξορία και ο διωγμός του Μεγάλου Βασιλείου, και από την άλλη η αρρώστια του παιδιού. Και τον συνεβούλευσαν οι άλλοι, πήγαινε στον Μέγα Βασίλειο, πέσε στα πόδια του εκεί ή αν δεν θέλεις εσύ να πας πες του να έρθει ο ίδιος εδώ στο σπίτι. Και πήγε ο Μέγας Βασίλειος και η αρρώστια σταμάτησε. Αλλά επειδή ο βασιλιάς δεν φάνηκε καθαρός στην μετάνοιά του και αν δεν ανεμείγνυε την αλμύρα με το πόσιμο νερό, το βασίλειο, αλλά πίστευε στην Ορθοδοξία και όχι στους ετεροδόξους, θα ήταν δυνατόν να εύρει την υγεία του το παιδί, λέει ο Μέγας Φώτιος. Αλλά εξακολούθησε αυτός να υποστηρίζει τους Αρειανούς και πέθανε το παιδί του. Και μας διηγείται στη συνέχεια ότι και ο ίδιος ο Μόδεστος, αυτός όμως οριστικά, ο οποίος πήγε και τον ταπείνωσε, αρρώστησε κι αυτός. Αυτός έδειξε ειλικρινή μετάνοια κι έμεινε σε όλη τη ζωή του καλά.
Να λοιπόν αγαπητοί μου πως ο Θεός εδώ μερικές φορές επεμβαίνει. Λένε μερικοί, μα τι θα κάνουμε; Είμαστε λίγοι, είμαστε αδύναμοι. Την εποχή εκείνοι οι Ορθόδοξοι ήταν τιποτένιοι. Είχαν περιοριστεί στην Κωνσταντινούπολη, ο φίλος του ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος σε έναν μικρό ναό, σαν τον Άγιο Αντώνιο, στο ναό της Αγίας Αναστασίας. Και παντού Αρειανοί, και τώρα παντού Οικουμενιστές. Θα φοβηθούμε; Αν θέλουμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Αγίου Βασιλείου τώρα που αρχίζει το νέο έτος, το οποίο νέο έτος για μας τους Ορθοδόξους θα είναι έτος αγώνων και μάχης εναντίον των αιρέσεων.
Έχοντας το παράδειγμα του Μεγάλου Βασιλείου και όλων των Αγίων, ας μας δίνει κουράγιο και δύναμη ο Θεός να μείνουμε όρθιοι και σταθεροί στην πίστη μας. Αμήν.
Απομαγνητοφώνηση Φαίη/Αβέρωφ
Πηγή
Σχόλιο: Λέτε π. Θεόδωρε:
«Και να σας πω κιόλας εδώ ότι οι αυστηρότεροι ημών μας κατηγορούν ότι λέμε, λέμε, λέμε, λέμε, κι είμαστε χαρτοπολεμιστές, κάνουμε χαρτοπόλεμο δεν κάνουμε τίποτε στην πράξη, είμαστε χαρτοπολεμιστές, εμείς οι οποίοι λέμε εναντίον του οικουμενισμού. …Κάνουν πολύ μεγάλο λάθος. Τι έκανε ο Μέγας Βασίλειος στην πράξη; Ποια είναι η πράξις, πως την παρουσιάζει εδώ ο Μέγας Γρηγόριος; …τοῖς μὲν ἐπιδημῶν, πρὸς δὲ τοὺς πρεσβεύων, τοὺς δὲ καλῶν, νουθετῶν, ἐλέγχων, ἐπιτιμῶν, ἀπειλῶν, ὀνειδίζων,... Άλλους τους επισκεπτόταν, άλλους τους ήλεγχε, έτρεχε εδώ, έτρεχε εκεί, σε συνέδρια, σε χώρες κτλ. Να ποια είναι η πράξη».
Καὶ παρακάτω συνεχίζετε τὴν ἀναφορὰ στὸν διάλογο Μ. Βασιλείου καὶ Μοδέστου. Λέγει ὁ Μόδεστος:
«Γιατί δεν έχεις την ίδια πίστη, Ὅτι μὴ τὰ βασιλέως θρησκεύεις, δεν πιστεύεις στον Αρειανισμό, φησί, τῶν ἄλλων ἁπάντων ὑποκλιθέντωνκαὶ ἡττημένων. Εσύ μόνο δεν υποτάσσεσαι στον αυτοκράτορα, όλοι οι άλλοι υποκλίθηκαν.
Απαντά ο Μέγας Βασίλειος. Αυτά, την αίρεση, δεν τα θέλει ο δικός μου βασιλιάς. Οὐ γὰρ ταῦτα, ἔφη, βασιλεὺς ὁ ἐμὸς βούλεται, οὐδὲκτίσμα τι προσκυνεῖν ἀνέχομαι, Θεοῦ τε κτίσμα τυγχάνων καὶ θεὸςεἶναι κεκελευσμένος. Γιατί ο Άρειος δίδασκε πως ο Χριστός είναι κτίσμα. Εγώ θα προσκυνώ ένα κτίσμα όπως διδάσκετε όλοι εσείς;Κι εμείς, του λέει ο Μόδεστος, πως σου φαινόμαστε; Ή δε μας δίνεις σημασία σε αυτά τα οποία σου δίνουμε εντολή; Και δεν σου φαίνεται ότι σε συμφέρει να είσαι μαζί μας; Τί δαί; Οὐ μέγα σοι τὸ μεθ᾿ ἡμῶντετάχθαι καὶ κοινωνοὺς ἔχειν ἡμᾶς; Να είσαι μαζί μας και να έχεις κοινωνία μαζί μας;
Καὶ παρακάτω συνεχίζετε τὴν ἀναφορὰ στὸν διάλογο Μ. Βασιλείου καὶ Μοδέστου. Λέγει ὁ Μόδεστος:
«Γιατί δεν έχεις την ίδια πίστη, Ὅτι μὴ τὰ βασιλέως θρησκεύεις, δεν πιστεύεις στον Αρειανισμό, φησί, τῶν ἄλλων ἁπάντων ὑποκλιθέντωνκαὶ ἡττημένων. Εσύ μόνο δεν υποτάσσεσαι στον αυτοκράτορα, όλοι οι άλλοι υποκλίθηκαν.
Απαντά ο Μέγας Βασίλειος. Αυτά, την αίρεση, δεν τα θέλει ο δικός μου βασιλιάς. Οὐ γὰρ ταῦτα, ἔφη, βασιλεὺς ὁ ἐμὸς βούλεται, οὐδὲκτίσμα τι προσκυνεῖν ἀνέχομαι, Θεοῦ τε κτίσμα τυγχάνων καὶ θεὸςεἶναι κεκελευσμένος. Γιατί ο Άρειος δίδασκε πως ο Χριστός είναι κτίσμα. Εγώ θα προσκυνώ ένα κτίσμα όπως διδάσκετε όλοι εσείς;Κι εμείς, του λέει ο Μόδεστος, πως σου φαινόμαστε; Ή δε μας δίνεις σημασία σε αυτά τα οποία σου δίνουμε εντολή; Και δεν σου φαίνεται ότι σε συμφέρει να είσαι μαζί μας; Τί δαί; Οὐ μέγα σοι τὸ μεθ᾿ ἡμῶντετάχθαι καὶ κοινωνοὺς ἔχειν ἡμᾶς; Να είσαι μαζί μας και να έχεις κοινωνία μαζί μας;
Λέει ο Μέγας Βασίλειος. Ασφαλώς, σε εσάς τους επιφανείς πρέπει να αποδίδουμε, αλλά δεν είστε τιμιότεροι από τον θεό, οὔπω δὲ Θεοῦτιμιώτεροι. Καὶ τὸ κοινωνοὺς ἔχειν, μέγα μέν· ...ἀλλ᾿ ὡσεί τιναςἄλλους τῶν ὑφ᾿ ἡμῖν τεταγμένων· οὐ γὰρ προσώποις τὸνχριστιανισμόν, ἀλλὰ πίστει χαρακτηρίζεσθαι. Θέλουμε να έχουμε επικοινωνία μαζί σας, αλλά όχι επειδή είστε εξουσιασταί, διότι ο Χριστιανισμός δεν λαμβάνει υπόψη τα πρόσωπα.
Ἐδῶ ἔχουμε νὰ παρατηρήσουμε, π. Θεόδωρε, ὅτι παραποιεῖται μιὰ ἀκούσια διαστρέβλωση τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς ζωῆς τοῦ Μ. Βασιλείου, ἴσως γιατὶ ἀκολουθήσατε μιὰ ὑποσυνείδητη παρότρυνση ποὺ σᾶς ἔσπρωχνε νὰ δικαιολογήσετε τὸν χαρτοπόλεμο ποὺ ἐπὶ χρόνια διεξάγετε. Ἔτσι ἢ ἀλλιῶς στὴν ὁμιλία σας αὐτὴ παρατηροῦμε μιὰ ἀλλοίωση τῆς διδασκαλίας τῶν Ἁγίων καὶ συγκεκριμένα τοῦ Μ. Βασιλείου.
α) Τὸ κείμενο πουθενὰ δὲν λέγει ὅτι ὁ Μ. Βασίλειος «έτρεχε εδώ, έτρεχε εκεί, σε συνέδρια, σε χώρες κτλ.»! Αὐτὸ περιγράφει τὸ τί κάνετε ἐσεῖς! Κάτι ἐπαινετὸ καὶ ἀξιοζήλευτο, βέβαια, ἀλλὰ ὄχι ἀπὸ μόνο του, ἀφοῦ ἡ συνέπειαἀπαιτεῖ νὰ ἀκολουθεῖται ἀπὸ τὴν πράξη τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπὸ τοὺς αἱρετικοὺς Οἰκουμενιστές, ὅπως ἀκριβῶς ἔπρατταν οἱ Ἅγιοι καὶ ὁ Μ. Βασίλειος. Ἐξ ἄλλου ἔχουμε μιὰ θαυμάσια δική σας ἀνάλυση στὸ ἁγιοπατερικὸ λόγο "ὁ κοινωνῶν ἀκοινωνήτω...", τὸν ὁποῖο ἐφάρμοζε ὁ Μ. Βασίλειος ἐπακριβῶς.
β) Ὁ Μόδεστος κατηγορεῖ τὸν Μ. Βασίλειο, ἐπειδὴ δὲν πιστεύει στὸν Ἀρειανισμό, τὸν ὁποῖο πρέσβευε ὁ αὐτοράτορας καί –ὡς ἐκ τούτου– τὸν κατηγορεῖ, ἐπειδὴ δὲν ἔχει κοινωνία μετὰ τοῦ αὐτοκράτορος. Ἄρα, ὁ Μ. Βασίλειος δὲν εἶχε κοινωνία μὲ τοὺς Ἀρειανούς· διαφορετικὰ θὰ παρουσιαζόταν ἀντιφατικός, ἀπὸ τὴν μιὰ νὰ τοὺς κατηγορεῖ γιὰ αἵρεση, καὶ ταυτόχρονα νὰ κοινωνεῖ μαζί τους!
Βέβαια καὶ στὸν Ἐπιτάφιο λόγο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ποὺ ἑρμηνεύετε, φαίνεται αὐτό, ἀλλὰ ὁλοκάθαρα φαίνεται, ὅταν λάβουμε ὑπ' ὄψιν μας τὴν ὅληδιδασκαλία καὶ τὶς ἐνέργειες τοῦ Μ. Βασίλείου. Ἔχουμε ἐξ ἄλλου τόσα κείμενα–τοῦ ἰδίου τοῦ Μ. Βασιλείου– ποὺ μᾶς καταδεικνύουν ὅτι ἡ στάση του ἀπέναντι στοὺς αἱρετικούς, δὲν ἦταν «χαρτοπολεμική», ὅπως μπορεῖ κανεὶς νὰ τὴν κατανοήσει ἀπὸ τὴν ὁμιλία σας αὐτή.
Νὰ σᾶς θυμίσουμε ἐμεῖς, μόνο δύο χωρία ἀπὸ τὰ κείμενα τοῦ Μ. Βασιλείου, στὰ ὁποῖα φαίνεται ὁλοκάθαρα ἡ μὴ χαρτοπολεμικὴ θέση του, κι ἐσεῖς –ὡς Πατρολόγος καθηγητής– θὰ μπορούσατε νὰ μᾶς παρουσιάσετε κι ἄλλα πολλά, μιᾶς καὶ μᾶς δηλώσατε ὅτι τὴν περίοδο αὐτὴ μελετᾶτε τὶς Ἐπιστολές του. Γράφει ὁ Μ. Βασίλειος: «Οὐδ’ ἂν πρὸς ὥραν αὐτῶν ἐπεδεξάμεθα τὴνσυνάφειαν, εἰ σκάζοντας (χωλαίνοντας) περὶ τὴν Πίστιν εὕρομεν» (P.G. 32,992-994)· καὶ «Οἵτινες τὴν ὑγιᾶ ὀρθόδοξον πίστιν προσποιούμενοι ὁμολογεῖν, κοινωνοῦσι δὲ τοῖς ἑτερόφροσι, τοὺς τοιούτους, εἰ μετὰ παραγγελίαν μὴ ἀποστῶσιν, μὴ μόνον ἀκοινωνήτους ἔχειν, ἀλλὰ μηδὲ ἀδελφοὺς ὀνομάζειν» (Εἰς ἁγ. Μάρκου Ἐφέσου, Ὁμολογία, CFDS, Ser. A. τόμ. Χ, fasc. II, σελ. 133 (24-28).