Τον λόγο έχουν οι μητροπολίτες της Βορείου Ελλάδος.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟ ΣΙΣΚΟ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΣΤΗ «ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ», ΣΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ: «ΛΟΓΙΑ ΑΓΑΠΗΣ» ΤΟΥ FLASH TV.
ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ:
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Η εκπομπή μας σήμερα βρίσκεται στην «αρχόντισσα» της Δυτικής Μακεδονίας την όμορφη Καστοριά και στο ξενοδοχείο «Έναστρον» το οποίο βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς. Έχουμε απόψε την τιμή και τη χαρά να φιλοξενούμε στην εκπομπή μας τον αρχιμανδρίτη Αγαθάγγελο Σίσκο του Οικουμενικού Θρόνου, Γραμματέα της «Συνοδικής επιτροπής Διαλόγου» με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Πατέρα Αγαθάγγελε την ευχή σας. Σας καλωσορίζουμε στην εκπομπή μας. Αδράξαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε για το θέμα του Οικουμενικού διαλόγου.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνετε να καθίσουμε σήμερα μαζί να πιούμε ένα καφέ και να μοιραστούμε κάποιες ιδέες, να μοιραστούμε κάποιες κοινές αγωνίες οι οποίες δεν απασχολούν μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλά και την κάθε τοπική εκκλησία και τον κάθε ποιμένα ξεχωριστά. Η συνάντησή μας γίνεται στην γενέτειρά μου, στην Καστοριά, η οποία αποτελεί επαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου εν Ελλάδι.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με το τι ονομάζουμε Οικουμενικό διάλογο.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Ο Οικουμενικός διάλογος εκφράζει μία αγωνία και συνάμα είναι μία πορεία συγκαταβατική και αγαπητική για μία διαλογική συνάντηση με το ιστορικά διαφορετικό με παράδειγμα το Σαρκωμένο Λόγο του Θεού, ο οποίος έγινε άνθρωπος για να ενωθεί, ενυπόστατα, ο Θεός και ο άνθρωπος στο πρόσωπό Του. Όπως αντιλαμβάνεσθε, ο Οικουμενικός Διάλογος είναι η αγωνία για την αποκατάσταση της ενότητος. Είναι μία πορεία διαλογική η οποία θεμελιώνεται, πρωτίστως, βιβλικά και εν συνεχεία πατερικά. Είναι η πορεία για την αποκατάσταση της διαιρέσεως και η διακονία της ενότητος.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με το τι ονομάζουμε Οικουμενικό διάλογο.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Ο Οικουμενικός διάλογος εκφράζει μία αγωνία και συνάμα είναι μία πορεία συγκαταβατική και αγαπητική για μία διαλογική συνάντηση με το ιστορικά διαφορετικό με παράδειγμα το Σαρκωμένο Λόγο του Θεού, ο οποίος έγινε άνθρωπος για να ενωθεί, ενυπόστατα, ο Θεός και ο άνθρωπος στο πρόσωπό Του. Όπως αντιλαμβάνεσθε, ο Οικουμενικός Διάλογος είναι η αγωνία για την αποκατάσταση της ενότητος. Είναι μία πορεία διαλογική η οποία θεμελιώνεται, πρωτίστως, βιβλικά και εν συνεχεία πατερικά. Είναι η πορεία για την αποκατάσταση της διαιρέσεως και η διακονία της ενότητος.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: ”Είναι η αγωνία” είπατε και αυτό μου γεννά τη σκέψη ότι δεν είναι απλά ένας διάλογος αλλά μία αγωνία στο να μπορέσουμε να συναντήσουμε τον άλλον. Που αποσκοπεί αυτός ο διάλογος;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Είναι αγωνία και συνάμα και ευθύνη γιατί γνωρίζετε πολύ καλά ότι ήδη από την Παλαιά Διαθήκη ο Θεός κάνει διάλογο με τον Ισραήλ. Η σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού είναι το κατεξοχήν διαλογικό παράδειγμα σχέσης ανθρώπου και Θεού και αποκατάσταση της Πτώσεως και της σχάσεως που επήλθε με την Πτώση, μεταξύ ανθρώπου και Θεού. Επιτρέψτε μου να διαβάσω ένα απόσπασμα από τον περί μετανοίας λόγου του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος μας λέγει «δεύτε διαλεχθώμεν λέγει Κύριος ποιήσατε μικρόν και το λοιπόν εγώ προστήθημι… χαρίζω” …….
Όπως αντιλαμβάνεστε για τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο διάλογος είναι το υπέρτατο σημείο της Αγάπητικής συγκατάβασης. Είναι μία διαρκής συνάντηση του Θεού με τον άνθρωπο παρά την παρακοή και την εκούσια απομόνωσή του. Και αυτό γιατί; Γιατί, όπως γνωρίζετε, η πτώση επήλθε γιατί ο άνθρωπος θέλησε ένα τρόπο υπάρξεως στο εγώ του και όχι στη σχέση με το Θεό. Αυτό σημαίνει ότι η πτώση είναι συνέπεια του εγωισμού, ενώ η Σάρκωση, η Συγκατάβαση του Υιού και Λόγου του Θεού που αποκαθιστά αυτή τη σχέση είναι συνέπεια της ταπείνωσης.
Ο διάλογος χαρακτηρίζεται, κατεξοχήν, από την αγάπη, την ειλικρίνεια και κυρίως την ταπείνωση. Επιτρέψτε μου να μιλήσω μέσα από ένα σχήμα ανάμεσα στο διάλογο και στο Διάβολο: Ο Διάβολος ποιος είναι; Είναι ο αίτιος της σχάσης μεταξύ ανθρώπου και Θεού και χαρακτηρίζεται από μίσος, ασχήμια, υποκρισία και κυρίως διαίρεση. Ενώ ο Διάλογος, με κεφάλαιο δέλτα, που είναι ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός, είναι το πρόσωπο της ενυπόστατης Ένωσης του Θεού με τον άνθρωπο και χαρακτηρίζεται από αγάπη, ειλικρίνεια, σταυρική ταπείνωση και ενότητα. Οπότε, αντιλαμβάνεστε ότι ο Διάλογος έχει οντολογική βάση, δεν είναι απλά ανάγκη, διότι διακονείται σε μία εσχατολογική προοπτική της αποκαταστάσεως της διαιρέσεως για να σαρκώσει το «Ίνα πάντες εν ώσι» [Ιω. 17,21]. Είναι υποχρέωσή μας η Ενότητα γι’ αυτό και την υπηρετούμε μέσα από το Διάλογο.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Μας δώσατε, πατέρα Αγαθάγγελε, το στίγμα του Διαλόγου και μας το κατοχυρώσατε βιβλικά, πατερικά, ότι είναι μία διακονία για την Ένωση «Ίνα πάντες εν ώσι», όπως λέμε στην Αγία μας Εκκλησία.
Από πότε ξεκίνησε αυτός ο διάλογος στον ορθόδοξο χώρο;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Αν λάβουμε υπόψη το Σχίσμα των Εκκλησιών του 1054, βλέπουμε ότι ο Διάλογος έχει τις απαρχές του στα χρόνια του Αυτοκράτορος Μιχαήλ 8ου του Παλαιολόγου, ο οποίος κάνει μία τομή στην θρησκευτική πολιτική της βυζαντινής αυτοκρατορίας και μετά τη Σύνοδο της Λυών και με σκοπό την αποκατάσταση της διαιρέσεως των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως δίνει εντολή στον μοναχό Μάξιμο Βλανούδη, που ήταν γνώστης της Λατινικής γλώσσης, να μεταφράζει το έργο του Αυγουστίνου «περί Τριάδος» στην ελληνική και να αποτελέσει μία βάση επικοινωνίας και διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσεως.
Όπως αντιλαμβάνεστε για τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο διάλογος είναι το υπέρτατο σημείο της Αγάπητικής συγκατάβασης. Είναι μία διαρκής συνάντηση του Θεού με τον άνθρωπο παρά την παρακοή και την εκούσια απομόνωσή του. Και αυτό γιατί; Γιατί, όπως γνωρίζετε, η πτώση επήλθε γιατί ο άνθρωπος θέλησε ένα τρόπο υπάρξεως στο εγώ του και όχι στη σχέση με το Θεό. Αυτό σημαίνει ότι η πτώση είναι συνέπεια του εγωισμού, ενώ η Σάρκωση, η Συγκατάβαση του Υιού και Λόγου του Θεού που αποκαθιστά αυτή τη σχέση είναι συνέπεια της ταπείνωσης.
Ο διάλογος χαρακτηρίζεται, κατεξοχήν, από την αγάπη, την ειλικρίνεια και κυρίως την ταπείνωση. Επιτρέψτε μου να μιλήσω μέσα από ένα σχήμα ανάμεσα στο διάλογο και στο Διάβολο: Ο Διάβολος ποιος είναι; Είναι ο αίτιος της σχάσης μεταξύ ανθρώπου και Θεού και χαρακτηρίζεται από μίσος, ασχήμια, υποκρισία και κυρίως διαίρεση. Ενώ ο Διάλογος, με κεφάλαιο δέλτα, που είναι ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός, είναι το πρόσωπο της ενυπόστατης Ένωσης του Θεού με τον άνθρωπο και χαρακτηρίζεται από αγάπη, ειλικρίνεια, σταυρική ταπείνωση και ενότητα. Οπότε, αντιλαμβάνεστε ότι ο Διάλογος έχει οντολογική βάση, δεν είναι απλά ανάγκη, διότι διακονείται σε μία εσχατολογική προοπτική της αποκαταστάσεως της διαιρέσεως για να σαρκώσει το «Ίνα πάντες εν ώσι» [Ιω. 17,21]. Είναι υποχρέωσή μας η Ενότητα γι’ αυτό και την υπηρετούμε μέσα από το Διάλογο.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Μας δώσατε, πατέρα Αγαθάγγελε, το στίγμα του Διαλόγου και μας το κατοχυρώσατε βιβλικά, πατερικά, ότι είναι μία διακονία για την Ένωση «Ίνα πάντες εν ώσι», όπως λέμε στην Αγία μας Εκκλησία.
Από πότε ξεκίνησε αυτός ο διάλογος στον ορθόδοξο χώρο;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Αν λάβουμε υπόψη το Σχίσμα των Εκκλησιών του 1054, βλέπουμε ότι ο Διάλογος έχει τις απαρχές του στα χρόνια του Αυτοκράτορος Μιχαήλ 8ου του Παλαιολόγου, ο οποίος κάνει μία τομή στην θρησκευτική πολιτική της βυζαντινής αυτοκρατορίας και μετά τη Σύνοδο της Λυών και με σκοπό την αποκατάσταση της διαιρέσεως των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως δίνει εντολή στον μοναχό Μάξιμο Βλανούδη, που ήταν γνώστης της Λατινικής γλώσσης, να μεταφράζει το έργο του Αυγουστίνου «περί Τριάδος» στην ελληνική και να αποτελέσει μία βάση επικοινωνίας και διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσεως.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Ποιοι συμμετέχουν σήμερα σε αυτό το διάλογο; (17:16’)
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Αυτή τη στιγμή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και άλλες ορθόδοξες εκκλησίες μετέχουν στην «Μικτή Επιτροπή Διαλόγου» μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Συμμετέχει, επίσης, στο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών» [Π.Σ.Ε.] Και αξίζει να σημειώσω ότι η πρωταρχική ιδέα για τη δημιουργία του Π.Σ.Ε. ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο! Γιατί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ένας φωτισμένος Πατριάρχης, ο Ιωακείμ ο τρίτος ο «Μεγαλοπρεπής» απέστειλε μία επιστολή σε όλες τις τότε Εκκλησίες και Ομολογίες προτρέποντας αυτές να σχηματίσουν την «Κοινωνία των Εκκλησιών», εις απάντησιν της «Κοινωνίας των Εθνών» που, όπως ξέρετε, έχει κι αυτή τις αρχές της στη δεκαετία του ’30. Έτσι προκύπτουν δύο κλάδοι μέσα στο παγκόσμιο συμβούλιο εκκλησιών: «Πίστη και Τάξις» και «Ζωή και Εργασία» που εξελίχθηκαν στις Γενικές Συνελεύσεις του σημερινού «Παγκόσμιου Συμβουλίου των Εκκλησιών». Επίσης, ένας άλλος διαλογικός χορός είναι το «Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών», όπου και πάλι συμμετέχουν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες με εξαίρεση την εκκλησία της Βουλγαρίας και της Γεωργίας, οι οποίες δεν συμμετέχουν ούτε στο Π.Σ.Ε. Σαν οικογένεια συμμετέχει η Ορθόδοξη Εκκλησία στο «Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών» μαζί με τους μη χαλκηδόνιους Ορθόδοξους, δηλαδή αρμενίους Κόπτες και αιθίοπες.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Ποιο είναι το περιεχόμενο αυτού του διαλόγου και γιατί βρίσκεται μέσα η ορθόδοξη Εκκλησία; (20:20’)
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Η Ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκεται σ’ αυτούς τους χώρους για λόγους μαρτυρίας στο σύγχρονο κόσμο και αναφέρομαι στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, τα οικολογικά προβλήματα, της φτώχειας και άλλες προκλήσεις όπως το προσφυγικό. Όπως αντιλαμβάνεστε, η Ορθόδοξος Εκκλησία πρέπει να έχει τη μαρτυρία της στον σύγχρονο κόσμο . Αυτά σε επίπεδο κοινωνικό, αλλά, όπως αντιλαμβάνεστε, υπάρχει και το θεολογικό επίπεδο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει διάλογο με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Αυτή τη στιγμή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και άλλες ορθόδοξες εκκλησίες μετέχουν στην «Μικτή Επιτροπή Διαλόγου» μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Συμμετέχει, επίσης, στο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών» [Π.Σ.Ε.] Και αξίζει να σημειώσω ότι η πρωταρχική ιδέα για τη δημιουργία του Π.Σ.Ε. ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο! Γιατί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ένας φωτισμένος Πατριάρχης, ο Ιωακείμ ο τρίτος ο «Μεγαλοπρεπής» απέστειλε μία επιστολή σε όλες τις τότε Εκκλησίες και Ομολογίες προτρέποντας αυτές να σχηματίσουν την «Κοινωνία των Εκκλησιών», εις απάντησιν της «Κοινωνίας των Εθνών» που, όπως ξέρετε, έχει κι αυτή τις αρχές της στη δεκαετία του ’30. Έτσι προκύπτουν δύο κλάδοι μέσα στο παγκόσμιο συμβούλιο εκκλησιών: «Πίστη και Τάξις» και «Ζωή και Εργασία» που εξελίχθηκαν στις Γενικές Συνελεύσεις του σημερινού «Παγκόσμιου Συμβουλίου των Εκκλησιών». Επίσης, ένας άλλος διαλογικός χορός είναι το «Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών», όπου και πάλι συμμετέχουν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες με εξαίρεση την εκκλησία της Βουλγαρίας και της Γεωργίας, οι οποίες δεν συμμετέχουν ούτε στο Π.Σ.Ε. Σαν οικογένεια συμμετέχει η Ορθόδοξη Εκκλησία στο «Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών» μαζί με τους μη χαλκηδόνιους Ορθόδοξους, δηλαδή αρμενίους Κόπτες και αιθίοπες.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Ποιο είναι το περιεχόμενο αυτού του διαλόγου και γιατί βρίσκεται μέσα η ορθόδοξη Εκκλησία; (20:20’)
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Η Ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκεται σ’ αυτούς τους χώρους για λόγους μαρτυρίας στο σύγχρονο κόσμο και αναφέρομαι στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, τα οικολογικά προβλήματα, της φτώχειας και άλλες προκλήσεις όπως το προσφυγικό. Όπως αντιλαμβάνεστε, η Ορθόδοξος Εκκλησία πρέπει να έχει τη μαρτυρία της στον σύγχρονο κόσμο . Αυτά σε επίπεδο κοινωνικό, αλλά, όπως αντιλαμβάνεστε, υπάρχει και το θεολογικό επίπεδο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει διάλογο με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Υπάρχει φόβος, πάτερ Αγαθάγγελε, μήπως επηρεαστεί ο διάλογος από ξένα στοιχεία, άλλες Εκκλησίες ή Θρησκείες που μετέχουν στο Π.Σ.Ε.;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Ασφαλώς όχι. Ο Απόστολος Ιωάννης λέει «γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» [Ιω. 8,32]. Όταν ο πιστός μετέχει στην αλήθεια τότε αυτή η μετοχή του δημιουργεί την επιθυμία να μοιραστεί την αλήθεια με αυτόν που την έχει απωλέσει, με αυτόν που βρίσκεται σε αναζήτηση αυτής της αλήθειας. Κίνδυνος ασφαλώς και δεν υφίσταται γιατί όταν συμμετέχεις σε αυτό το χώρο και διαλέγεσαι με το διαφορετικό, ενισχύεται πολύ περισσότερο οι αυτοσυνειδησία σου. Η Ορθόδοξος Εκκλησία απαντά με την ταπείνωση και εννοώ ότι με το τέλος της πρώτης χιλιετίας σταματήσαμε να αριθμούμε Οικουμενικές Συνόδους. Γιατί; Γιατί είχαμε τη συναίσθηση της διαιρέσεως της Εκκλησίας· συναίσθηση ταπεινώσεως και συντριβής. Αντιθέτως, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία συνέχισε την αρίθμηση [κάνοντας] Οικουμενικές Συνόδους. Άρα ποιος υπερέχει μέσα από την ταπείνωση; Σαφώς η Ορθόδοξος Εκκλησία η οποία έχει συναισθανθεί τη διαίρεση αυτή και μπήκε σε μία πορεία ταπεινώσεως. Υπερέχει ο θεολογικός λόγος της Ορθοδόξου Εκκλησίας επειδή έχει μία Οντολογία. Για εμάς, η Πίστις δεν είναι μία ιδεολογία όπως είναι για τις προτεσταντικές Ομολογίες. Ξέρετε σε τι μεγάλο βαθμό έχει επηρεάσει η ευχαριστηριακή εκκλησιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας την θεώρηση της Εκκλησίας στις άλλες Ομολογίες; Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αλλά αυτό δεν είναι ένα μοίρασμα εμπειρίας;
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Ακούγονται βέβαια πολλές φορές π. Αγαθάγγελε και από κληρικούς και από λαϊκούς, μέλη της Εκκλησίας, να λένε: «Τι δουλειά έχει η Ορθόδοξη Εκκλησία να μετέχει στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών και τι γίνεται με τις συμπροσευχες;» Έχουν την αίσθηση ότι δεν πρέπει να βρίσκεται εκεί η Ορθόδοξη Εκκλησία γιατί συμπροσευχόμαστε. Υπάρχει κάτι τέτοιο; Εσείς που είστε και Γραμματέας του Διαλόγου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία [τι έχετε να πείτε]; (29:12’)
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Στην Ορθόδοξη Παράδοση γνωρίζετε ότι μιλούμε για την κοινή και την κατ’ ίδιαν προσευχή. Είναι η προσωπική προσευχή και η κοινή. Κατ’ εξοχήν, η προσευχή είναι η Θεία Ευχαριστία. Από τη στιγμή που δεν φτάσαμε σε αυτό το σημείο ―πρέπει να επιβεβαιωθεί η Ένωση μέσα από τη θεία ευχαριστία― δεν μπορούμε να μιλάμε για συμπροσευχή.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Πρέπει να εφησυχάζουν λοιπόν και οι κληρικοί μας και τα μέλη της Εκκλησίας και να μη νομίζουν ότι έτσι παραδίδουμε τα σκήπτρα της Πίστεώς μας χωρίς να έχουμε τη συναίσθηση του τι κάνουμε.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Μάλιστα επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα. Ξέρετε, όσοι διαφωνούν με το Διάλογο της Ορθοδόξου με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αλλά και με τις άλλες Προτεσταντικές Ομολογίες στη σύγχρονη πραγματικότητα χρησιμοποιούν ένα μεγάλο Άγιο και Πατέρα της Εκκλησίας τον Άγιο Μάρκο τον Ευγενικό. Τον έχουν ως πρότυπο και ως παράδειγμα.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Τον οποίο εγώ υπηρέτησα για 10 χρόνια!
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Προτρέπω να κάνουν αυτό που έκανα κι εγώ, δηλαδή να διαβάσουν το λόγο του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού προς τον Πάπα Ρώμης Ευγένιο τον τέταρτο και να δούμε και πως αναγνωρίζει και ονομάζει τον Πάπα Ρώμης Αγιώτατο, πώς ομιλεί για την «Πρεσβυτέρα Ρώμη», πως ζητάει από τον ίδιο τον Πάπα Ευγένιο να δει το διάλογο μέσα από μία ποιμαντική ευαισθησία. Αλλά και να δουν πως ο ίδιος [ο Άγιος Μάρκος] συμμετείχε στις προσευχές που γίνανε στον καθολικό Ναό της Φλωρεντίας.
Επίσης, αναφέρεται στο Φιλιόκβε ως τη μόνη αιτία του σχίσματος, ενώ τώρα έρχονται ως βασιλικότεροι του βασιλέως να θέσουν τόσα επιπλέον θέματα. Δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό ο Άγιος Μάρκος στην Εύβοια και στην εποχή του που είχε τη σκληρότερη στάση και δεν επιθυμούσε τη δογματική Ένωση;
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Απομονώνουν κάποια κομμάτια από λόγους Αγίων ή από τη γραφή και τα κάνουν σημαία χωρίς να έχουν εντρυφήσει και χωρίς να έχουν διαβάσει πάνω σε αυτό τον Άγιο, υπό ποιες συνθήκες και με ποιους όρους μπορεί αυτός ο άνθρωπος να αντισταθεί σε αυτά που του έπετασε η περίοδος εκείνη.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Και μάλιστα θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω ότι, κατά καιρούς, σημειώθηκαν και αλλοιώσεις κειμένων και αναφέρομαι στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Ξέρετε, όταν θέλουν να μιλήσουν εναντίον του Πάπα και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας λένε το γνωστό «τον Πάπα να καταράσθε γιατί αυτός θα είναι η αιτία του κακού» και αγνοούν ότι αυτή είναι μία μεταγενέστερη προσθήκη στο λόγο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού η οποία εισήχθη στην έκδοση του κειμένου που έκανε ο Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος (35:07’) Υπάρχουν μελέτες που έχουν γίνει και αποδεικνύουν ότι αυτή είναι μία μεταγενέστερη προσθήκη που δεν σώζεται στο πρωτότυπο .
Ο εφησυχασμός είναι γέννημα της εσωστρέφειας, του εγωισμού και της αυταρέσκειας
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Είναι καλά και άγια αυτά που μας λέτε πάτερ Αγαθάγγελε, άλλα είναι μία ερώτηση: Υπάρχει περίπτωση να γίνει η Ένωση όλων των Καθολικών - Προτεσταντών που μετέχουν στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και υπό ποία μορφή; Μήπως η ορθοδοξία αρχίζει και παραχωρεί δικά της κεκτημένα;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Υπάρχει ένα χάσμα αιώνων με συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες και εξελίξεις (37:26’) Η μεγαλύτερή μας πρόκληση είναι οι εθνικές Εκκλησίες που προέκυψαν μετά τη διάσπαση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο εθνοφυλετισμός, ο οποιος είναι καταδικασμένος από το Πατριαρχείο από το 1872.
Όλοι αυτοί οι αγώνες που μεσολάβησαν δημιούργησαν διάφορες Παραδόσεις και αυτή τη στιγμή ο διάλογος μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αφορά το Πρωτείο. Το κείμενο της Ραβέννας συγκλίνει προς ένα ανάλογο Πρωτείο της Ανατολής για τον [Πατριάρχη] Κωνσταντινουπόλεως. Θεμελιώνεται στον 28ο κανόνα της τετάρτης Οικουμενικής Συνόδου, καίτη τίθενται θέματα ερμηνείας του Κανόνος από άλλες Εκκλησίες. Σχετικά με τις υπόλοιπες Προτεσταντικές Ομολογίες η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η εκκλησιολογική. Είδατε: τέθηκε στην «Αγία και Μεγάλη Σύνοδο» αυτό το θέμα: Πώς αντιλαμβανόμαστε τις άλλες προτεσταντικές Ομολογίες ως Εκκλησίες; Χρησιμοποιούμε αυτό τον όρο τεχνικά; Και θα απαντήσω μέσα από ένα νεότερο μεγάλο θεολόγο τον πατέρα Γεώργιο Φλωρόφσκυ, ο οποίος για να απαντήσει στο ερώτημα αυτό χρησιμοποίησε μία ωραία φράση «Γνωρίζω που είναι η Εκκλησία αλλά δεν μπορώ να πω που δεν είναι η Εκκλησία» Και αυτό γιατί; Γιατί όταν θέτεις όρια στην Εκκλησία, την οριοθέτείς, τότε προσβάλεις την χαρισματική διάσταση της Εκκλησίας. Ανθρωπόμορφοποιείς την Εκκλησία, της θέτεις όρια που σαφώς αυτά τα όρια είναι τα δικά σου. Με τις δικές σου αδυναμίες με τα δικά σου Πάθη θέτεις όρια. Και αφού θέσεις αυτά τα όρια στην Εκκλησία την ειδωλοποιείς. Πιστεύεις ότι πέρα από αυτήν δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπάρχει συνάντηση σε επίπεδο θεολογικό, αλλά όχι σε πολιτιστικό ενώ ανάμεσα στους Καθολικούς και τους Προτεστάντες υπάρχει σε πολιτιστικό αλλά όχι σε θεολογικό.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Θα θέλαμε να μας μιλήσετε και για τους Μικτούς γάμους μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών και λοιπά.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Όπως ξέρετε, το ζήτημα του γάμου ήταν ένα από τα έξι θέματα που συζητήθηκαν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Η Ορθόδοξος Εκκλησία κλήθηκε να λάβει θέση απέναντι σε ένα ποιμαντικό ζήτημα. Το ζήτημα των μικτών γάμων. Αν δούμε τη θεολογία του γάμου, βασική προϋπόθεση του γάμου είναι η αγάπη. Οι μεικτοί γάμοι είναι μία πραγματικότητα που το αντιμετωπίζουμε στη διασπορά. Υπάρχει η αναγκαιότητα στις περιοχές όπως και στην ελλαδική εκκλησία όπου υπάρχουν διαφορετικές κοινότητες αλλά και λόγω της παγκοσμιοποίησης.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Τελικά οι άνθρωποι οι ζηλωτές που υπάρχουν μέσα στο χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχουν δίκιο να φωνασκούν έναντι του Οικουμενικού Πατριάρχου, του Οικουμενικού Πατριαρχείου καλύτερα, έναντι όσων συμβαίνουν, έναντι των μικτών γάμων, έναντι όλων αυτών που αντιλαμβάνονται αυτοί;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Πώς γίνεται ένας πιστός να αισθάνεται ότι κατέχει την αλήθεια στο σύνολό της μάλιστα και να κατέχεται, συνάμα, από ένα φοβικό σύνδρομο να συναντήσει και να διαλεχθεί με το διαφορετικό; Ή εν τέλει να εμπιστευτεί τον επίσκοπο της τοπικής εκκλησίας ο οποίος είναι ο εγγυητής της ενότητος και ο προεστός της ευχαριστιακής Συνάξεως. Η Θεία Ευχαριστία, ως εικόνα των εσχάτων στο σήμερα, είναι το κατεξοχήν σημείο κοινωνίας του εκκλησιαστικού Σώματος με τον Θεό, με την Βασιλεία των Ουρανών η οποία, σύμφωνα με ένα μεγάλο θεολόγο σύγχρονο τον Μητροπολίτη Γέροντα Περγάμου Ιωάννη [Ζηζιούλα], «η βασιλεία του Θεού έχει έρθει ήδη και όχι ακόμη» και σαρκώνεται μέσα στο ίδιο το ευχαριστιακό γεγονός. Η εγγύηση της ενότητας είναι η Θεία Ευχαριστία και ο προεστός της ευχαριστιακής Σύναξη μιας τοπικής εκκλησίας που είναι ο επίσκοπος. Οι λοιποί ιεροκήρυκες και ποιμένες, θα τολμήσω να πω, ότι κατά παραχώρηση είναι κήρυκες. Θέλει μεγάλη προσοχή γιατί τα όρια είναι πολύ λεπτά είναι πολύ εύκολο να δημιουργήσουμε έναν άνθρωπομορφικό Θεό που φέρει τις δικές μας αδυναμίες και να τον προβάλλουμε με τέτοιο τρόπο ―και αυτή είναι μεγάλη ευθύνη των ποιμένων― ώστε αυτός είδωλοποιοιμένος Θεός να γίνει όχι σημείο ενότητος αλλά διαιρέσεως. Και μετά να μην έχουμε πιστούς αλλά να έχουμε εξτρεμιστές.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Αυτό είναι πολύ σημαντικό που λέτε· φανατικούς, φονταμενταλιστές!
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Όταν ειδωλοποίησεις το Θεό μπορείς Ακόμη και να εγκληματήσεις!
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Σας ευχαριστώ γιατί μας είπατε τόσο πολύτιμα και ωραία πράγματα που μας διαφεύγουν πολλές φορές και από τους τηλεθεατές αλλά και τους ανθρώπους της εκκλησίας. Εσείς βρίσκεστε στο ιερό Φανάριον και σας ευχόμαστε, εκ μέσης καρδιάς, να κρατήσετε τη Ορθόδοξη φλόγα του Φαναρίου αναμμένη και να φωτίζετε μέσα από το διάλογο και μέσα από τις διασκέψεις στις οποίες μετέχετε, να φωτίζετε και να δίνετε ορθόδοξο φρόνημα και βίωμα σ’ όλο το Πλήρωμα της Εκκλησίας.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Οι διάλογοι διεξάγονται υπό το πρίσμα της αγωνίας για τη μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Μου άρεσε αυτό που είπατε ότι θα συναποφασίσει ότι δεν λειτουργεί σαν άλλος πάπας ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αλλά μαζί με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι ο Πρώτος του Διαλόγου. Είναι ο μπροστάρης αυτού του διαλόγου και συναποφασίζει τα θέματα τα οποία θα συζητηθούν.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΕΡΜΕΝΙΩΤΗΣ
ΣΥΝΑΞΗ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΡΗΤΩΝ
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Ασφαλώς όχι. Ο Απόστολος Ιωάννης λέει «γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» [Ιω. 8,32]. Όταν ο πιστός μετέχει στην αλήθεια τότε αυτή η μετοχή του δημιουργεί την επιθυμία να μοιραστεί την αλήθεια με αυτόν που την έχει απωλέσει, με αυτόν που βρίσκεται σε αναζήτηση αυτής της αλήθειας. Κίνδυνος ασφαλώς και δεν υφίσταται γιατί όταν συμμετέχεις σε αυτό το χώρο και διαλέγεσαι με το διαφορετικό, ενισχύεται πολύ περισσότερο οι αυτοσυνειδησία σου. Η Ορθόδοξος Εκκλησία απαντά με την ταπείνωση και εννοώ ότι με το τέλος της πρώτης χιλιετίας σταματήσαμε να αριθμούμε Οικουμενικές Συνόδους. Γιατί; Γιατί είχαμε τη συναίσθηση της διαιρέσεως της Εκκλησίας· συναίσθηση ταπεινώσεως και συντριβής. Αντιθέτως, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία συνέχισε την αρίθμηση [κάνοντας] Οικουμενικές Συνόδους. Άρα ποιος υπερέχει μέσα από την ταπείνωση; Σαφώς η Ορθόδοξος Εκκλησία η οποία έχει συναισθανθεί τη διαίρεση αυτή και μπήκε σε μία πορεία ταπεινώσεως. Υπερέχει ο θεολογικός λόγος της Ορθοδόξου Εκκλησίας επειδή έχει μία Οντολογία. Για εμάς, η Πίστις δεν είναι μία ιδεολογία όπως είναι για τις προτεσταντικές Ομολογίες. Ξέρετε σε τι μεγάλο βαθμό έχει επηρεάσει η ευχαριστηριακή εκκλησιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας την θεώρηση της Εκκλησίας στις άλλες Ομολογίες; Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αλλά αυτό δεν είναι ένα μοίρασμα εμπειρίας;
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Ακούγονται βέβαια πολλές φορές π. Αγαθάγγελε και από κληρικούς και από λαϊκούς, μέλη της Εκκλησίας, να λένε: «Τι δουλειά έχει η Ορθόδοξη Εκκλησία να μετέχει στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών και τι γίνεται με τις συμπροσευχες;» Έχουν την αίσθηση ότι δεν πρέπει να βρίσκεται εκεί η Ορθόδοξη Εκκλησία γιατί συμπροσευχόμαστε. Υπάρχει κάτι τέτοιο; Εσείς που είστε και Γραμματέας του Διαλόγου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία [τι έχετε να πείτε]; (29:12’)
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Στην Ορθόδοξη Παράδοση γνωρίζετε ότι μιλούμε για την κοινή και την κατ’ ίδιαν προσευχή. Είναι η προσωπική προσευχή και η κοινή. Κατ’ εξοχήν, η προσευχή είναι η Θεία Ευχαριστία. Από τη στιγμή που δεν φτάσαμε σε αυτό το σημείο ―πρέπει να επιβεβαιωθεί η Ένωση μέσα από τη θεία ευχαριστία― δεν μπορούμε να μιλάμε για συμπροσευχή.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Πρέπει να εφησυχάζουν λοιπόν και οι κληρικοί μας και τα μέλη της Εκκλησίας και να μη νομίζουν ότι έτσι παραδίδουμε τα σκήπτρα της Πίστεώς μας χωρίς να έχουμε τη συναίσθηση του τι κάνουμε.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Μάλιστα επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα. Ξέρετε, όσοι διαφωνούν με το Διάλογο της Ορθοδόξου με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αλλά και με τις άλλες Προτεσταντικές Ομολογίες στη σύγχρονη πραγματικότητα χρησιμοποιούν ένα μεγάλο Άγιο και Πατέρα της Εκκλησίας τον Άγιο Μάρκο τον Ευγενικό. Τον έχουν ως πρότυπο και ως παράδειγμα.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Τον οποίο εγώ υπηρέτησα για 10 χρόνια!
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Προτρέπω να κάνουν αυτό που έκανα κι εγώ, δηλαδή να διαβάσουν το λόγο του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού προς τον Πάπα Ρώμης Ευγένιο τον τέταρτο και να δούμε και πως αναγνωρίζει και ονομάζει τον Πάπα Ρώμης Αγιώτατο, πώς ομιλεί για την «Πρεσβυτέρα Ρώμη», πως ζητάει από τον ίδιο τον Πάπα Ευγένιο να δει το διάλογο μέσα από μία ποιμαντική ευαισθησία. Αλλά και να δουν πως ο ίδιος [ο Άγιος Μάρκος] συμμετείχε στις προσευχές που γίνανε στον καθολικό Ναό της Φλωρεντίας.
Επίσης, αναφέρεται στο Φιλιόκβε ως τη μόνη αιτία του σχίσματος, ενώ τώρα έρχονται ως βασιλικότεροι του βασιλέως να θέσουν τόσα επιπλέον θέματα. Δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό ο Άγιος Μάρκος στην Εύβοια και στην εποχή του που είχε τη σκληρότερη στάση και δεν επιθυμούσε τη δογματική Ένωση;
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Απομονώνουν κάποια κομμάτια από λόγους Αγίων ή από τη γραφή και τα κάνουν σημαία χωρίς να έχουν εντρυφήσει και χωρίς να έχουν διαβάσει πάνω σε αυτό τον Άγιο, υπό ποιες συνθήκες και με ποιους όρους μπορεί αυτός ο άνθρωπος να αντισταθεί σε αυτά που του έπετασε η περίοδος εκείνη.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Και μάλιστα θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω ότι, κατά καιρούς, σημειώθηκαν και αλλοιώσεις κειμένων και αναφέρομαι στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Ξέρετε, όταν θέλουν να μιλήσουν εναντίον του Πάπα και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας λένε το γνωστό «τον Πάπα να καταράσθε γιατί αυτός θα είναι η αιτία του κακού» και αγνοούν ότι αυτή είναι μία μεταγενέστερη προσθήκη στο λόγο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού η οποία εισήχθη στην έκδοση του κειμένου που έκανε ο Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος (35:07’) Υπάρχουν μελέτες που έχουν γίνει και αποδεικνύουν ότι αυτή είναι μία μεταγενέστερη προσθήκη που δεν σώζεται στο πρωτότυπο .
Ο εφησυχασμός είναι γέννημα της εσωστρέφειας, του εγωισμού και της αυταρέσκειας
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Είναι καλά και άγια αυτά που μας λέτε πάτερ Αγαθάγγελε, άλλα είναι μία ερώτηση: Υπάρχει περίπτωση να γίνει η Ένωση όλων των Καθολικών - Προτεσταντών που μετέχουν στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και υπό ποία μορφή; Μήπως η ορθοδοξία αρχίζει και παραχωρεί δικά της κεκτημένα;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Υπάρχει ένα χάσμα αιώνων με συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες και εξελίξεις (37:26’) Η μεγαλύτερή μας πρόκληση είναι οι εθνικές Εκκλησίες που προέκυψαν μετά τη διάσπαση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο εθνοφυλετισμός, ο οποιος είναι καταδικασμένος από το Πατριαρχείο από το 1872.
Όλοι αυτοί οι αγώνες που μεσολάβησαν δημιούργησαν διάφορες Παραδόσεις και αυτή τη στιγμή ο διάλογος μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αφορά το Πρωτείο. Το κείμενο της Ραβέννας συγκλίνει προς ένα ανάλογο Πρωτείο της Ανατολής για τον [Πατριάρχη] Κωνσταντινουπόλεως. Θεμελιώνεται στον 28ο κανόνα της τετάρτης Οικουμενικής Συνόδου, καίτη τίθενται θέματα ερμηνείας του Κανόνος από άλλες Εκκλησίες. Σχετικά με τις υπόλοιπες Προτεσταντικές Ομολογίες η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η εκκλησιολογική. Είδατε: τέθηκε στην «Αγία και Μεγάλη Σύνοδο» αυτό το θέμα: Πώς αντιλαμβανόμαστε τις άλλες προτεσταντικές Ομολογίες ως Εκκλησίες; Χρησιμοποιούμε αυτό τον όρο τεχνικά; Και θα απαντήσω μέσα από ένα νεότερο μεγάλο θεολόγο τον πατέρα Γεώργιο Φλωρόφσκυ, ο οποίος για να απαντήσει στο ερώτημα αυτό χρησιμοποίησε μία ωραία φράση «Γνωρίζω που είναι η Εκκλησία αλλά δεν μπορώ να πω που δεν είναι η Εκκλησία» Και αυτό γιατί; Γιατί όταν θέτεις όρια στην Εκκλησία, την οριοθέτείς, τότε προσβάλεις την χαρισματική διάσταση της Εκκλησίας. Ανθρωπόμορφοποιείς την Εκκλησία, της θέτεις όρια που σαφώς αυτά τα όρια είναι τα δικά σου. Με τις δικές σου αδυναμίες με τα δικά σου Πάθη θέτεις όρια. Και αφού θέσεις αυτά τα όρια στην Εκκλησία την ειδωλοποιείς. Πιστεύεις ότι πέρα από αυτήν δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπάρχει συνάντηση σε επίπεδο θεολογικό, αλλά όχι σε πολιτιστικό ενώ ανάμεσα στους Καθολικούς και τους Προτεστάντες υπάρχει σε πολιτιστικό αλλά όχι σε θεολογικό.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Θα θέλαμε να μας μιλήσετε και για τους Μικτούς γάμους μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών και λοιπά.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Όπως ξέρετε, το ζήτημα του γάμου ήταν ένα από τα έξι θέματα που συζητήθηκαν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Η Ορθόδοξος Εκκλησία κλήθηκε να λάβει θέση απέναντι σε ένα ποιμαντικό ζήτημα. Το ζήτημα των μικτών γάμων. Αν δούμε τη θεολογία του γάμου, βασική προϋπόθεση του γάμου είναι η αγάπη. Οι μεικτοί γάμοι είναι μία πραγματικότητα που το αντιμετωπίζουμε στη διασπορά. Υπάρχει η αναγκαιότητα στις περιοχές όπως και στην ελλαδική εκκλησία όπου υπάρχουν διαφορετικές κοινότητες αλλά και λόγω της παγκοσμιοποίησης.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Τελικά οι άνθρωποι οι ζηλωτές που υπάρχουν μέσα στο χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχουν δίκιο να φωνασκούν έναντι του Οικουμενικού Πατριάρχου, του Οικουμενικού Πατριαρχείου καλύτερα, έναντι όσων συμβαίνουν, έναντι των μικτών γάμων, έναντι όλων αυτών που αντιλαμβάνονται αυτοί;
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Πώς γίνεται ένας πιστός να αισθάνεται ότι κατέχει την αλήθεια στο σύνολό της μάλιστα και να κατέχεται, συνάμα, από ένα φοβικό σύνδρομο να συναντήσει και να διαλεχθεί με το διαφορετικό; Ή εν τέλει να εμπιστευτεί τον επίσκοπο της τοπικής εκκλησίας ο οποίος είναι ο εγγυητής της ενότητος και ο προεστός της ευχαριστιακής Συνάξεως. Η Θεία Ευχαριστία, ως εικόνα των εσχάτων στο σήμερα, είναι το κατεξοχήν σημείο κοινωνίας του εκκλησιαστικού Σώματος με τον Θεό, με την Βασιλεία των Ουρανών η οποία, σύμφωνα με ένα μεγάλο θεολόγο σύγχρονο τον Μητροπολίτη Γέροντα Περγάμου Ιωάννη [Ζηζιούλα], «η βασιλεία του Θεού έχει έρθει ήδη και όχι ακόμη» και σαρκώνεται μέσα στο ίδιο το ευχαριστιακό γεγονός. Η εγγύηση της ενότητας είναι η Θεία Ευχαριστία και ο προεστός της ευχαριστιακής Σύναξη μιας τοπικής εκκλησίας που είναι ο επίσκοπος. Οι λοιποί ιεροκήρυκες και ποιμένες, θα τολμήσω να πω, ότι κατά παραχώρηση είναι κήρυκες. Θέλει μεγάλη προσοχή γιατί τα όρια είναι πολύ λεπτά είναι πολύ εύκολο να δημιουργήσουμε έναν άνθρωπομορφικό Θεό που φέρει τις δικές μας αδυναμίες και να τον προβάλλουμε με τέτοιο τρόπο ―και αυτή είναι μεγάλη ευθύνη των ποιμένων― ώστε αυτός είδωλοποιοιμένος Θεός να γίνει όχι σημείο ενότητος αλλά διαιρέσεως. Και μετά να μην έχουμε πιστούς αλλά να έχουμε εξτρεμιστές.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Αυτό είναι πολύ σημαντικό που λέτε· φανατικούς, φονταμενταλιστές!
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Όταν ειδωλοποίησεις το Θεό μπορείς Ακόμη και να εγκληματήσεις!
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Σας ευχαριστώ γιατί μας είπατε τόσο πολύτιμα και ωραία πράγματα που μας διαφεύγουν πολλές φορές και από τους τηλεθεατές αλλά και τους ανθρώπους της εκκλησίας. Εσείς βρίσκεστε στο ιερό Φανάριον και σας ευχόμαστε, εκ μέσης καρδιάς, να κρατήσετε τη Ορθόδοξη φλόγα του Φαναρίου αναμμένη και να φωτίζετε μέσα από το διάλογο και μέσα από τις διασκέψεις στις οποίες μετέχετε, να φωτίζετε και να δίνετε ορθόδοξο φρόνημα και βίωμα σ’ όλο το Πλήρωμα της Εκκλησίας.
π. ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΣΚΟΣ: Οι διάλογοι διεξάγονται υπό το πρίσμα της αγωνίας για τη μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο.
π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ.: Μου άρεσε αυτό που είπατε ότι θα συναποφασίσει ότι δεν λειτουργεί σαν άλλος πάπας ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αλλά μαζί με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι ο Πρώτος του Διαλόγου. Είναι ο μπροστάρης αυτού του διαλόγου και συναποφασίζει τα θέματα τα οποία θα συζητηθούν.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΕΡΜΕΝΙΩΤΗΣ
ΣΥΝΑΞΗ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΡΗΤΩΝ