Όσοι Μοναχοί εξέπεσαν από την αντίσταση κατά της αιρέσεως και συμβιβάσθηκαν, επικρίνονται δριμέως ως παράδειγμα απωλείας
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης επικρίνει δριμέως τον Ηγούμενο Θεόφιλο που προτίμησε, και μάλιστα σε χρόνο υφέσεως του εικονομαχικού διωγμού, να επιστρέψει για δεύτερη φορά με τους Μοναχούς του στο Μοναστήρι, συγκαταβαίνοντας στην αίρεση, παρά να διώκεται μακριά από το Μοναστήρι του, όπως τόσοι άλλοι Ορθόδοξοι:
«Γιατί δεν νουθέτησες όλους να διώκονται μαζί σου με τον ίδιο τρόπο ή, αν δεν ήθελαν, γιατί δεν τους εγκατέλειψες ως μισοχρίστους, ως φιλοσάρκους, ως απειθείς, και όχι ως τέκνα; Έτσι θα επανόρθωνες και την [προηγούμενη] ήττα σου και θα γινόσουν χρηστό υπόδειγμα στους υφισταμένους, στην δε Εκκλησία του Χριστού θα φαινόσουν οικοδομή, αντί για την προηγούμενη κατεδάφιση [...] Χάρις σ' αυτό, λένε, [την υποχώρηση] και οι αδελφοί σώθηκαν και οι ναοί ανέγγιχτοι. Τι πώρωση! Τι θεομαχία! Ο Χριστός δεχόταν άρνηση, καθώς η Εικόνα Του αθετείτο, και η Θεοτόκος και όποιος άλλος Άγιος· και δια τούτο ο Αρχιερεύς ήταν υπό διωγμόν, Επίσκοποι υπό περιορισμό και Ηγούμενοι το ίδιο, Μοναχοί και Μοναχές, λαϊκοί και λαϊκές, άλλοι υφίσταντο κτυπήματα, άλλοι ήταν υπό φρούρηση, άλλοι πέθαιναν από την πείνα, άλλους τους εξέσχιζαν, άλλοι ήταν στις θάλασσες, άλλοι θανατώνονταν, άλλοι εκρύπτοντο, άλλοι δραπέτευαν. Γεμάτες οι ερημιές και τα σπήλαια, γεμάτα τα όρη και οι κοιλάδες: σάρκες κομμένες, αίματα να τρέχουν, όλη η γνωστή μας οικουμένη να "κουδουνίζει" από το διωγμό, ολόκληρη η υφήλιος σαν να λέμε να στενάζει και να καταθρηνεί και συ, τρισάθλιε, ενέδωσες στην ψυχοφθόρα κοινωνία [με την αίρεση] και παραμένοντας στο "ολετήριον" (διότι έτσι είναι, και όχι μοναστήριον) λέγεις ότι είσαι καλά και κοροϊδεύεις τους Χριστοφόρους, ή μάλλον τον ίδιο τον Χριστό, χάριν του οποίου εκείνοι πάσχουν. Ποιόν Ναό διέσωσες, αφού μόλυνες τον Ναό του Θεού, τον εαυτό σου; Ποιούς αδελφούς προφύλαξες, αφού διεφθάρησαν από την κοινωνία με σένα, έστω και μόνο με τα [κοινά με την αίρεση] φαγητά; Είσαι σκάνδαλο του κόσμου, υπόδειγμα αρνήσεως, προτροπή απωλείας, σάρκα και όχι πνεύμα, σκοτιστής και όχι φωτιστής. Η ίδια η αλήθεια τα φωνάζει αυτά προς αυτούς που έτσι ασεβούν. Τους οποίους, αν δεν μετανοήσουν που έκαναν επιλογή τέτοιας αθεΐας, δεν πρέπει να τους νομίζει κανείς Χριστιανούς».
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης επικρίνει δριμέως τον Ηγούμενο Θεόφιλο που προτίμησε, και μάλιστα σε χρόνο υφέσεως του εικονομαχικού διωγμού, να επιστρέψει για δεύτερη φορά με τους Μοναχούς του στο Μοναστήρι, συγκαταβαίνοντας στην αίρεση, παρά να διώκεται μακριά από το Μοναστήρι του, όπως τόσοι άλλοι Ορθόδοξοι:
«Γιατί δεν νουθέτησες όλους να διώκονται μαζί σου με τον ίδιο τρόπο ή, αν δεν ήθελαν, γιατί δεν τους εγκατέλειψες ως μισοχρίστους, ως φιλοσάρκους, ως απειθείς, και όχι ως τέκνα; Έτσι θα επανόρθωνες και την [προηγούμενη] ήττα σου και θα γινόσουν χρηστό υπόδειγμα στους υφισταμένους, στην δε Εκκλησία του Χριστού θα φαινόσουν οικοδομή, αντί για την προηγούμενη κατεδάφιση [...] Χάρις σ' αυτό, λένε, [την υποχώρηση] και οι αδελφοί σώθηκαν και οι ναοί ανέγγιχτοι. Τι πώρωση! Τι θεομαχία! Ο Χριστός δεχόταν άρνηση, καθώς η Εικόνα Του αθετείτο, και η Θεοτόκος και όποιος άλλος Άγιος· και δια τούτο ο Αρχιερεύς ήταν υπό διωγμόν, Επίσκοποι υπό περιορισμό και Ηγούμενοι το ίδιο, Μοναχοί και Μοναχές, λαϊκοί και λαϊκές, άλλοι υφίσταντο κτυπήματα, άλλοι ήταν υπό φρούρηση, άλλοι πέθαιναν από την πείνα, άλλους τους εξέσχιζαν, άλλοι ήταν στις θάλασσες, άλλοι θανατώνονταν, άλλοι εκρύπτοντο, άλλοι δραπέτευαν. Γεμάτες οι ερημιές και τα σπήλαια, γεμάτα τα όρη και οι κοιλάδες: σάρκες κομμένες, αίματα να τρέχουν, όλη η γνωστή μας οικουμένη να "κουδουνίζει" από το διωγμό, ολόκληρη η υφήλιος σαν να λέμε να στενάζει και να καταθρηνεί και συ, τρισάθλιε, ενέδωσες στην ψυχοφθόρα κοινωνία [με την αίρεση] και παραμένοντας στο "ολετήριον" (διότι έτσι είναι, και όχι μοναστήριον) λέγεις ότι είσαι καλά και κοροϊδεύεις τους Χριστοφόρους, ή μάλλον τον ίδιο τον Χριστό, χάριν του οποίου εκείνοι πάσχουν. Ποιόν Ναό διέσωσες, αφού μόλυνες τον Ναό του Θεού, τον εαυτό σου; Ποιούς αδελφούς προφύλαξες, αφού διεφθάρησαν από την κοινωνία με σένα, έστω και μόνο με τα [κοινά με την αίρεση] φαγητά; Είσαι σκάνδαλο του κόσμου, υπόδειγμα αρνήσεως, προτροπή απωλείας, σάρκα και όχι πνεύμα, σκοτιστής και όχι φωτιστής. Η ίδια η αλήθεια τα φωνάζει αυτά προς αυτούς που έτσι ασεβούν. Τους οποίους, αν δεν μετανοήσουν που έκαναν επιλογή τέτοιας αθεΐας, δεν πρέπει να τους νομίζει κανείς Χριστιανούς».
