Κάτω από τον μανδύα μιας ατέλειωτης «οικονομίας», υποβαθμίζονται εως καταργήσεως οι περισσότεροι Ί. Κανόνες. Έτσι, εκείνο πού ό πατριάρχης έπρέσβευε και έπρότεινε θεωρητικά στην διατριβή του «Περί καταργήσεως Ι. Κανόνων», δεν πραγματοποιήθηκε δια του βιβλίου του, γιατί υπήρξε αντίδραση του Όρθοδόξου πληρώματος της Εκκλησίας. Ό,τι δεν επέτυχε τότε, ελπίζει πώς θά το επιτύχει τώρα δι' άλλης οδού, αφού ώς Πατριάρχης νομίζει πώς «παπικώ τω τρόπω» μπορεί έμπρακτα νά αθετεί τους Ιερούς Κανόνες! Γιατί βέβαια, είναι πολλοί οί Ί. Κανόνες πού απαγορεύουν συμπροσευχές με αιρετικούς. Και άρα, εμφανίζονται ώς εμπόδια στον δρόμο τού Οικουμενισμού πού πορεύεται τό Φανάρι.
Ας καταφύγουμε και πάλι στά κείμενα. Σύμφωνα μέ ερμηνεία ενός Κανόνος άπό τόν Βαλσάμωνα «τους αιρετικούς "ώς μύση βδελύττεσθαι, ού μην οίκειούσθαι όφείλομεν". Στην ερμηνεία άλλου, παρόμοιου κανόνος αναφέρεται ότι "τους αιρετικούς και τάς εκείνων τελετάς ύπό των Όρθοδόξων βδελύττεσθαι χρή» (Ερμηνεία εις τόν με' και μς' αποστολικούς, Ρ.G.137,129 ΒC, στό: Οί Αγώνες των Μοναχών..., ότ. παρ., σελ. 364).
Απευθυνόμενος ό Μ. Αθανάσιος, κυρίως προς τους επισκόπους (αλλά και κληρικούς και μονάζοντες και τους λοιπούς των Χριστιανών), λέγει: «μη συνεύχου μετά αιρετικών ή μετά εθνικών και γένηται ή προσευχή σου άπρόσδεκτος'·... Αγάπα δε πάντα άνθρωπον· και ειρήνευε μετά πάντων, χωρίς αιρετικών· ο γαρ αιρετικός λύκος εστί της του Χριστού ποίμνης και του Αντίχριστου πρόδρομος» (Μ. Αθανασίου, Πίστις τών αγίων τριακοσίων δέκα και οκτώ ίγίων θεοφόρων Πατέρων τών εν Νικαία, [Sp.]: ν. 28, ρ. 1640,Ι. 25).
Βέβαια δέν έχουμε μόνο τις γνώμες θεολόγων και τών Πατέρων, άλλα πληθώρα Ί. Κανόνων πού ρυθμίζουν αυτά τά θέματα. Νά μερικοί:
Κανών ΙΑ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις καθηρημένω, κληρικός ων, κληρικώ συνεύξηται, καθαιρείσθω και αυτός».
Κανών ΜΕ' τών Αγίων Αποστόλων: «Επίσκοπος ή Πρεσβύτερος ή Διάκονος αίρετικοίς συνευξάμενος, μόνον, άφοριζέσθω, ει δε έπέτρεψεν αυτοίς ώς Κληρικοίς ένεργήσαι τι, καθαιρείσθω».
Κανών ΞΔ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις Κληρικός ή Λαϊκός είσέλθοι εις συναγωγήν Ιουδαίων ή αιρετικών προσεύξασθαι και καθαιρείσθω και άφοριζέσθω».
Κανών ΟΑ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις Χριστιανός έλαιον άπενέγκοι εις ιερόν εθνών, ή εις συναγωγήν Ίουδαίων έν ταίς έορταίς αυτών, ή λύχνους άπτοι, άφοριζέσθω».
Κανών ΣΤ' της έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Περί του μή συγχωρείν τοις αιρετικοίς εισιέναι εις τον οίκον του Θεού, επιμένοντας τη αίρέσει».
Κανών ΛΒ' της έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Ότι ού δει αιρετικών ευλογίας λαμβάνειν, αιτινές είσιν άλογίαι μάλλον ή εύλογίαι».
Κανών ΛΓ' τής έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Ότι δει αίρετικοίς ή σχισματικοίς συνεύχεσθαι».
Καί: «όποιος κοινωνεί με άκοινώνητο, νά είναι άκοινώνητος, διότι επιφέρει σύγχυση στην κανονική τάξη τήςΈκκλησίας». Και πάλι: «Όποιος δέχεται τόν αιρετικό. υπόκειται στις ίδιες τιμωρίες μ' έκείνον» (έρμην. ΜΕ' Αποστολ.).
Τί είναι, όμως, οί Ί. Κανόνες γιά κάποιους Αρχιερείς; Λάστιχο γιά νά τό τεντώνουν κατά βούλησιν; Ή συλλογή τών Ί. Κανόνων «είναι ή μετά τάς άγιας Γραφάς, αγία Γραφή... Τά μετά τά πρώτα και θεόπνευστα λόγια, δεύτερα θεόπνευστα λόγια», γράφει ό άγιος Νικόδημος και συνεχίζει: «Αύτη εστί τά αιώνια όρια, α έθεντο οι Πατέρες».
Πώς λοιπόν, ό Πατριάρχης διαχωρίζει αυτούς τους θεόπνευστους Ί. Κανόνες, και κάποιους έξ αυτών (πού έχουν μάλιστα σχέση με τά τής πίστεως) τους ύποβαθμίζει, άλλους δέ (πού έχουν σχέση με τήν Διοικητική εξουσία τού Πατριαρχείου, π.χ. στις «νέες χώρες») τους υπερτονίζει, και παρουσιάζεται γιά τις δεύτερες άνελαστικός, σκληρός και άτεγκτος στην τήρηση τους, ένώ κάποιους άπό τους πρώτους τους παραμερίζει;
Γιά τούς 'Ι. Κανόνες όχι μόνο οι δογματολόγοι καθηγητές Πανεπιστημίου ή κάποιος ΄Αγιος, αλλά και Οικουμενικές Σύνοδοι μας έχουν διδάξει πώς νά τους βλέπουμε: Οί Πατέρες τής Ζ' Οικουμενικής Συνόδου γράφουν: «Άσπασίως τους θείους Κανόνας έστερνιζόμεθα και όλόκληρον τήν αυτών διαταγήν καί άσάλευτον κρατύνομεν τών εκτεθέντων ύπό τών σαλπίγγων τον Πνεύματος». Μπορούμε, λοιπόν, νά τους χρησιμοποιούμε κατά βούλησιν;
Ο δέ άγιος Νικόδημος λέγει προφητικά: πώς άν βγάλουμε «τους ιερούς κανόνες άπό τήνΈκκλησίαν, παρευθύς έπεισέρχεται ή αταξία καί έκ τής αταξίας άπασα ή ιερά αυτής διακόσμησις άφανίζεται» (Πηδάλιον, σ. ιζ').
Και ποιοί έχουν τήν ευθύνην γιά τήν τήρηση τών Ί. Κανόνων; Όλοι οί πιστοί ώς φύλακες τής Όρθοδοξίας, μά περισσότερο οί Ποιμένες και ιδιαιτέρως οί πρώτοι τών Ποιμένων, λέγει ό Μ. Φώτιος: «Ή τών αληθών κανόνων φυλακή σπουδαίω μεν έποφείλεται παντί, πολύ δέ πλέον τοίς άπ' εύθύνην τά τών άλλων ύπό τής προνοίας ήξιωμένοις· καί τούτων έτι μάλιστα τοίς έν αύτοίς τούτοις πρωτεύειν λαχούσιν. Όσω γαρ υπερέχουσι, τοσούτω νομοφυλακείν όφείλουσι» (Μ. Φωτίου, Επιστολή γ΄απολογητική προς Πάπαν Νικόλαον).
Και στόν 'Επίλογο τών Κανόνων τών Αγίων Αποστόλων τονίζεται: «Ταύτα περί Κανόνων διατετάχθω υμίν, ώ Επίσκοποι. Ύμείς δέ εμμένοντες αυτοίς σωθήσεσθε και είρήνην έξετε, άπειθούντες δέ κολασθήσεσθε και πόλεμον μετ' αλλήλων άΐδιον έξετε, δίκην τής ανηκοίας την προσήκουσαν τιννύντες» (Πηδάλιον, σ. ιθ'-κ').
Ας καταφύγουμε και πάλι στά κείμενα. Σύμφωνα μέ ερμηνεία ενός Κανόνος άπό τόν Βαλσάμωνα «τους αιρετικούς "ώς μύση βδελύττεσθαι, ού μην οίκειούσθαι όφείλομεν". Στην ερμηνεία άλλου, παρόμοιου κανόνος αναφέρεται ότι "τους αιρετικούς και τάς εκείνων τελετάς ύπό των Όρθοδόξων βδελύττεσθαι χρή» (Ερμηνεία εις τόν με' και μς' αποστολικούς, Ρ.G.137,129 ΒC, στό: Οί Αγώνες των Μοναχών..., ότ. παρ., σελ. 364).
Απευθυνόμενος ό Μ. Αθανάσιος, κυρίως προς τους επισκόπους (αλλά και κληρικούς και μονάζοντες και τους λοιπούς των Χριστιανών), λέγει: «μη συνεύχου μετά αιρετικών ή μετά εθνικών και γένηται ή προσευχή σου άπρόσδεκτος'·... Αγάπα δε πάντα άνθρωπον· και ειρήνευε μετά πάντων, χωρίς αιρετικών· ο γαρ αιρετικός λύκος εστί της του Χριστού ποίμνης και του Αντίχριστου πρόδρομος» (Μ. Αθανασίου, Πίστις τών αγίων τριακοσίων δέκα και οκτώ ίγίων θεοφόρων Πατέρων τών εν Νικαία, [Sp.]: ν. 28, ρ. 1640,Ι. 25).
Βέβαια δέν έχουμε μόνο τις γνώμες θεολόγων και τών Πατέρων, άλλα πληθώρα Ί. Κανόνων πού ρυθμίζουν αυτά τά θέματα. Νά μερικοί:
Κανών ΙΑ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις καθηρημένω, κληρικός ων, κληρικώ συνεύξηται, καθαιρείσθω και αυτός».
Κανών ΜΕ' τών Αγίων Αποστόλων: «Επίσκοπος ή Πρεσβύτερος ή Διάκονος αίρετικοίς συνευξάμενος, μόνον, άφοριζέσθω, ει δε έπέτρεψεν αυτοίς ώς Κληρικοίς ένεργήσαι τι, καθαιρείσθω».
Κανών ΞΔ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις Κληρικός ή Λαϊκός είσέλθοι εις συναγωγήν Ιουδαίων ή αιρετικών προσεύξασθαι και καθαιρείσθω και άφοριζέσθω».
Κανών ΟΑ' τών Αγίων Αποστόλων: «Ει τις Χριστιανός έλαιον άπενέγκοι εις ιερόν εθνών, ή εις συναγωγήν Ίουδαίων έν ταίς έορταίς αυτών, ή λύχνους άπτοι, άφοριζέσθω».
Κανών ΣΤ' της έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Περί του μή συγχωρείν τοις αιρετικοίς εισιέναι εις τον οίκον του Θεού, επιμένοντας τη αίρέσει».
Κανών ΛΒ' της έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Ότι ού δει αιρετικών ευλογίας λαμβάνειν, αιτινές είσιν άλογίαι μάλλον ή εύλογίαι».
Κανών ΛΓ' τής έν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου: «Ότι δει αίρετικοίς ή σχισματικοίς συνεύχεσθαι».
Καί: «όποιος κοινωνεί με άκοινώνητο, νά είναι άκοινώνητος, διότι επιφέρει σύγχυση στην κανονική τάξη τήςΈκκλησίας». Και πάλι: «Όποιος δέχεται τόν αιρετικό. υπόκειται στις ίδιες τιμωρίες μ' έκείνον» (έρμην. ΜΕ' Αποστολ.).
Τί είναι, όμως, οί Ί. Κανόνες γιά κάποιους Αρχιερείς; Λάστιχο γιά νά τό τεντώνουν κατά βούλησιν; Ή συλλογή τών Ί. Κανόνων «είναι ή μετά τάς άγιας Γραφάς, αγία Γραφή... Τά μετά τά πρώτα και θεόπνευστα λόγια, δεύτερα θεόπνευστα λόγια», γράφει ό άγιος Νικόδημος και συνεχίζει: «Αύτη εστί τά αιώνια όρια, α έθεντο οι Πατέρες».
Πώς λοιπόν, ό Πατριάρχης διαχωρίζει αυτούς τους θεόπνευστους Ί. Κανόνες, και κάποιους έξ αυτών (πού έχουν μάλιστα σχέση με τά τής πίστεως) τους ύποβαθμίζει, άλλους δέ (πού έχουν σχέση με τήν Διοικητική εξουσία τού Πατριαρχείου, π.χ. στις «νέες χώρες») τους υπερτονίζει, και παρουσιάζεται γιά τις δεύτερες άνελαστικός, σκληρός και άτεγκτος στην τήρηση τους, ένώ κάποιους άπό τους πρώτους τους παραμερίζει;
Γιά τούς 'Ι. Κανόνες όχι μόνο οι δογματολόγοι καθηγητές Πανεπιστημίου ή κάποιος ΄Αγιος, αλλά και Οικουμενικές Σύνοδοι μας έχουν διδάξει πώς νά τους βλέπουμε: Οί Πατέρες τής Ζ' Οικουμενικής Συνόδου γράφουν: «Άσπασίως τους θείους Κανόνας έστερνιζόμεθα και όλόκληρον τήν αυτών διαταγήν καί άσάλευτον κρατύνομεν τών εκτεθέντων ύπό τών σαλπίγγων τον Πνεύματος». Μπορούμε, λοιπόν, νά τους χρησιμοποιούμε κατά βούλησιν;
Ο δέ άγιος Νικόδημος λέγει προφητικά: πώς άν βγάλουμε «τους ιερούς κανόνες άπό τήνΈκκλησίαν, παρευθύς έπεισέρχεται ή αταξία καί έκ τής αταξίας άπασα ή ιερά αυτής διακόσμησις άφανίζεται» (Πηδάλιον, σ. ιζ').
Και ποιοί έχουν τήν ευθύνην γιά τήν τήρηση τών Ί. Κανόνων; Όλοι οί πιστοί ώς φύλακες τής Όρθοδοξίας, μά περισσότερο οί Ποιμένες και ιδιαιτέρως οί πρώτοι τών Ποιμένων, λέγει ό Μ. Φώτιος: «Ή τών αληθών κανόνων φυλακή σπουδαίω μεν έποφείλεται παντί, πολύ δέ πλέον τοίς άπ' εύθύνην τά τών άλλων ύπό τής προνοίας ήξιωμένοις· καί τούτων έτι μάλιστα τοίς έν αύτοίς τούτοις πρωτεύειν λαχούσιν. Όσω γαρ υπερέχουσι, τοσούτω νομοφυλακείν όφείλουσι» (Μ. Φωτίου, Επιστολή γ΄απολογητική προς Πάπαν Νικόλαον).
Και στόν 'Επίλογο τών Κανόνων τών Αγίων Αποστόλων τονίζεται: «Ταύτα περί Κανόνων διατετάχθω υμίν, ώ Επίσκοποι. Ύμείς δέ εμμένοντες αυτοίς σωθήσεσθε και είρήνην έξετε, άπειθούντες δέ κολασθήσεσθε και πόλεμον μετ' αλλήλων άΐδιον έξετε, δίκην τής ανηκοίας την προσήκουσαν τιννύντες» (Πηδάλιον, σ. ιθ'-κ').
