«Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ»
Είναι αλήθεια ότι, η ατομιστική ιδιοτέλεια, η ευδαιμονιστική αντίληψη της ζωής, η αγνωσία, τα προβλήματα της καθημερινότητας ή κάποια κοσμική ιδεολογία, συντελούν ώστε πλήθος Χριστιανών να οριοθετεί μια αυτονομημένη επιβίωση, χωρίς χριστιανική (Ορθόδοξη) προοπτική, που νοηματοδοτεί τον παρόντα κόσμο, που θεωρείται καιρός «έργου» και πραγματώνεται με την μετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Αυτή η στάση ζωής των ανθρώπων, αυτή η «Αδαμική» απόκλιση, τροφοδοτεί την αρνητική εικόνα του σύγχρονου κόσμου.
«Όσον γαρ αφίστατο της ζωής (ο Αδάμ), τοσούτον επλησίαζε τω θανάτω. Ζωή γαρ ο Θεός, στέρησις δε ζωής θάνατος», υπογραμμίζει ο Μ. Βασίλειος (Ουκ εστίν αίτιος κακών ο Θεός, PG 31, 345 Α).
Ο αγ. Νικόλαος Καβάσιλας υπογραμμίζει: «Η Εκκλησία σημαίνεται εν τους μυστηρίοις» δηλ. στα μυστήρια συμπυκνώνεται η ουσία της Πίστεως, το βάθος της πνευματικής ζωής. Κυρίως στη Θεία Λειτουργία και στα μυστήρια έχουμε τον πραγματικό αγιασμό του ανθρώπου.
Στις Μυσταγωγικές Κατηχήσεις του αγ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων διαβάζουμε: «Παντός γαρ ου αν εφάψηται το Άγιον Πνεύμα τούτο ηγίασται και μεταβέβληται». Μέγιστο παράδειγμα – θαύμα η μεταβολή του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα Χριστού.
Υπάρχει μια αμφισβήτηση, αν χρειάζεται δηλ. νηστεία πριν την Θεία Μετάληψη.
Υποστηρίζεται, ότι δεν υπάρχει στους Κανόνες προκαθορισμένη νηστεία προ της Θ. Μεταλήψεως. Εκ προοιμίου να τονίσουμε, ότι δεν χρειάζεται Κανόνας γι’ αυτό που είναι αυτονόητο. Είναι γεγονός, ότι η παράδοση του Μυστηρίου της Θ. Ευχαριστίας από τον Κύριο, έγινε στο Μυστικό Δείπνο. Πιστεύεται, ότι ο Χριστός και οι Απόστολοι – Μαθητές πρώτα μετάλαβαν κοινής – συνηθισμένης τροφής και στη συνέχεια των Αχράντων Μυστηρίων. Φαίνεται καθαρά, υποστηρίζουν, ότι ο Χριστός δεν οριοθέτησε ειδική νηστεία προ της Θ. Μεταλήψεως.
Να υπενθυμίσουμε, ότι ο Χριστός συνέστησε το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας δυο ημέρες προ του Ιουδαϊκού Πάσχα, δηλ. πριν αρχίσουν τα άζυμα. Επειδή ο Κύριος δεν κατέλυε τις διατάξεις του Νόμου, σημαίνει ότι έκανε χρήση άρτου αναβατού και όχι αζύμου.
Το Μυστικό Δείπνο έλαβε χώρα την 13η του μήνα Νισάν, ενώ τα άζυμα ετρώγοντο την 15η του αυτού μηνός.
«Ην δε το Πάσχα και τα άζυμα μετά δύο ημέρας…» σημειώνεται στην Κ. Διαθήκη (Μαρκ. 14,1 και στιχ 12 – 16) όπως και (Λουκ. κβ΄ 1, Ματθ. κστ΄,2).
Να υπενθυμίσουμε και το σχετικό χωρίο (του Λευιτικού κγ΄, β): «Και εν τη πέντε και δεκάτη ημέρα του μηνός τούτου εορτή των αζύμων τω Κυρίω».
Άρα στο Μυστικό Δείπνο υπήρχε άρτος ένζυμος και όχι άζυμος. Ο Κύριος ετέλεσε το Πάσχα της Κ. Διαθήκης εν ημέρα νηστείας, γι’ αυτό και στην τράπεζα εκείνη υπήρχεν «ο μετουσιωθείς δια της ευλογίας του Σωτήρος άρτος εις σώμα αυτού, ο μετουσιωθείς οίνος εις αίμα του Σωτήρος και εν τω τριβλίω (πινακίω) ύδωρ μόνον καθαρόν» (βιβλίο «Ηδύτης ψυχών», Ι. Καλύβη Κοιμήσεως της Θεοτόκου – Αγία Άννα, Αγ. Όρος). Συμπερασματικά, λόγω της τήρησης της νηστείας για τον εορτασμό του Νομικού Πάσχα, δεν απαίτησε ο Κύριος προπαρασκευαστική (ειδική) νηστεία για το Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας. Είναι, λοιπόν, ανυπόστατος ο ισχυρισμός, ότι οι απόστολοι κοινώνησαν χωρίς νηστεία.
Το Νομικό Πάσχα το είχε εορτάσει ο Κύριος, μέχρι τότε, δυο φορές με τους μαθητές Του. Την τρίτη φορά εόρτασε το Ευχαριστιακό Πάσχα, το Πάσχα της Κ. Διαθήκης.
Μπορούμε να φαντασθούμε – αναλογισθούμε τι θα συνέβαινε, αν ο Κύριος τελούσε το Νομικό Πάσχα 24 ώρες προ των Ιουδαίων, παρόντος του Ιούδα; Οποία κατηγορία και καταδίκη θα προκαλούσε αυτή η καινοτομία;
Τις σχετικές αναφορές των Ευαγγελίων: Ματθ. κστ΄, 26 – 28, κατά Μαρκ. ιδ΄, 22 – 24 και Λουκάν κβ΄, 14 – 20, ερμηνεύουν εις βάθος οι: Αρχιμ. Ιωακείμ Σπετσιέρης, αγ. Νεκτάριος και Νικόλαος Δαμαλάς.
Διαχρονικά, η αγιογραφική ασάλευτη παράδοση της Εκκλησίας μας είναι: Θεία Μετάληψη άνευ νηστείας δεν νοείται. Η διάκριση – οικονομία σ’ αυτή τη θέση, για το είδος της νηστείας ανήκει δικαιωματικά στον πνευματικό.
«Οι δυνάμενοι νηστεύειν προ αυτής και ολόκληρον Εβδομάδα, καλώς ποιούσιν» (αγ. Νικόδημος Αγιορείτης - Πηδάλιον).
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
ΣΥΝΑΞΗ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΡΗΤΩΝ
